"De aarde biedt voldoende voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht"

Den Haag, 19 september 2007- Vandaag vonden de Algemene Beschouwingen plaats. Lees hier de bijdrage van de Partij voor de Dieren.


Voorzitter.

Gandhi heeft gezegd dat de aarde voldoende biedt voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.
Ongeveer 800 miljoen mensen zijn ondervoed, bijna twee miljard mensen hebben voedingsproblemen en in de toekomst worden nog veel meer mensen met honger en ondervoeding bedreigd. Het probleem is niet dat er te weinig voedsel zou zijn, het probleem is dat we het voedsel niet eerlijk verdelen.

Dat is lastig voor te stellen in een land waar men vooral kampt met overgewicht, een land dat de slager en de melkboer van Europa is. We leven in een land van melk en biefstuk, en we hebben het zo druk met onze eigen economie – ook in deze miljoenennota - dat we bijna zouden vergeten wat het allerbelangrijkste is.

Schone lucht, schoon water, een respectvolle omgang met andere levende wezens en met onze natuur vormen het meest kostbare dat we hebben, maar raken ingeklemd door onze hang naar ongebreidelde groei en onze zucht naar geld. Duurzaamheid en mededogen zouden niet de schaamlap mogen zijn voor een beleid dat het tegendeel belichaamt, maar zouden het uítgangspunt moeten vormen van ons handelen in de wereld van vandaag. In het Nederland van vandaag.

Voorzitter. Eén passage in de miljoenennota gaf mij hoop en deze wil ik dan ook graag met u delen: ‘Klimaatverandering vormt een unieke uitdaging voor het economische beleid: het is het grootste en meest wijdverbreide marktfalen in de geschiedenis van de mensheid…….. Het eerste en belangrijkste element (voor het emissiebeperkingsbeleid) is het beprijzen van emissies. Diegenen die de emissies veroorzaken, zorgen voor klimaatverandering en veroorzaken hiermee de kosten voor de wereld en toekomstige generaties, zonder de volle consequenties van hun acties voor hun rekening te nemen’ .

Maar de hoop die ik had bij het lezen van deze passage verdween als sneeuw voor de zon, toen ik de maatregelen van het kabinet doornam.

Het kabinet geeft als voorbeeld de kilometerheffing. Gegeven het feit dat de veehouderij meer broeikasgassen uitstoot dan alle verkeer en vervoer tezamen , zou je mogen verwachten dat er óók heffingen zouden komen op wat Pieter van Geel twee jaar geleden nog het meest milieuvervuilende onderdeel van ons voedselpakket noemde: vlees.

Al in november vorig jaar kwam de wereldvoedselorganisatie (FAO) met een helder rapport over de negatieve gevolgen van de veehouderij en de toegenomen vleesconsumptie op het mondiale ecosysteem. De veehouderij draagt niet alleen 18% bij aan de uitstoot van broeikasgassen, maar eist ook eenderde van het landoppervlak op aarde op.

Ons land is daarin één van de hoofdschuldigen, en het kabinet rept er met geen letter over! De westerse wereld (ongeveer eenderde van de wereldbevolking) gebruikt 80% van alle natuurlijke hulpbronnen, Nederland voorop.

Onderzoekers berekenden dat een accijnsheffing van 13% op elk stukje vlees, de vleesconsumptie met 9% zou laten afnemen. Dit levert meer klimaatwinst op dan de voorgestelde kilometerheffing . Maar niets daarvan in de miljoenennota.

Het lijkt dit kabinet worst te zijn dat vlees het meest milieuvervuilende onderdeel vormt van ons voedselpakket. Ik herhaal het nog maar eens, collega Van Geel, omdat uw partij het kennelijk op dít terrein niet nodig vindt om “diegenen die de emissies veroorzaken de kosten van hun acties in rekening te brengen”.

De vervuiler betaalt - als-ie autorijdt- maar het klimaatprobleem dat letterlijk op ons bord ligt, laat het kabinet in deze miljoenennota volledig buiten beschouwing.

Op z'n best wordt het ‘vervuiler betaalt'-principe in deze beleidsplannen selectief toegepast, terwijl sommige vervuilers nota bene zelfs worden gesubsidieerd om de door hen zelf veroorzaakte milieuproblemen binnen de perken te houden (subsidie op luchtwassers ). Dat is de samenleving laten opdraaien voor de milieukosten die door commerciële sectoren worden veroorzaakt.

Ik wil meer duidelijkheid van het kabinet over hoe zij dat vervuiler-betaalt principe nou precies ziet.

Ik wil verder meer duidelijkheid over de manier waarop ze dit door haarzelf gehuldigde ‘vervuiler betaalt principe’ gaat toepassen op andere consumptiegoederen. Is het kabinet van plan belastingmaatregelen te nemen tegen de milieuvervuilende en energieverslindende productie van dierlijke eiwitten? Ik verneem het graag.

‘Denk vooruit’, roept het ministerie van Binnenlandse Zaken ons toe in haar spotjes over rampenbestrijding. Maar als regeren nog steeds vooruitzien is, zal er méér moeten gebeuren dan de burger in radiospotjes toe te roepen om toch vooral noodvoorraden aan te leggen. Denkt dit kabinet zelf eigenlijk wel vooruit, vraag ik me af.

Rampen vallen niet te plannen, voorbereidingen wel, zegt het kabinet. Welnu voorzitter, deze miljoenennota is de voorbode van een ramp die elke klimaatwetenschapper ziet aankomen, maar door dit kabinet ernstig wordt onderschat.

Het water stijgt ons naar de lippen. Meer regen, het smelten van de ijskappen, een stijging van de zeespiegel en vaker overstromingen van de grote rivieren. Nederland krijgt natte voeten als we niet snel het tij keren. Dit kabinet kiest ervoor de dekstoelen van de Titanic anders te rangschikken, in plaats van de koers serieus te verleggen. Liever zet het kabinet in op symboolpolitiek (zoals verhoging van de bpm en de kilometerheffing) terwijl de noodklok op 1 minuut voor 12 staat.

De investeringen in het klimaatbeleid komen niet verder dan getouwtrek over wie internationaal wát moet doen, waarbij we vooral de kop niet boven het maaiveld willen uitsteken om onze concurrentiepositie niet te schaden . De oude VOC mentaliteit is weer helemaal terug. We kopen de emissierechten van andere landen om stug door te gaan met de uitstoot van broeikasgassen. En we gebruiken een veelvoud van de oppervlakte van ons eigen land om in landen waar honger heerst veevoer te verbouwen en regenwouden te kappen.

Terwijl de toekomst van onze kinderen op het spel staat, blijven we doorzagen aan de tak waarop we zitten. Er wordt ingezet op de hoop op nieuwe technologieën om ons en de rest van de wereld te behoeden voor het wassende water. Dat gaat niet werken.

Niet alleen dieren worden door deze regering geofferd op het altaar van de economie: ook het klimaat en daarmee de toekomstperspectieven van de volgende generaties.

Hallo wereld! Dit kabinet plakt haar opvoedkundig stempel op elke pasgeboren baby. Vanaf de geboorte moeten en zullen Nederlandse kindertjes luisteren naar het lied ‘ik hou meer van jou’. Een project van 1,6 miljoen . Kan dit kabinet mij uitleggen in welke wereld wij de nieuwe generatie welkom heten?

Hoe gaat u later aan deze kinderen uitleggen waarom de daadwerkelijke dreiging die hen te wachten staat - namelijk een ecologische ramp die zich aan het voltrekken is - niet in de liedjes, folders en websites van dit project zijn opgenomen? Wat wilt u eigenlijk voor hun toekomst betekenen behalve hun ouders op te zadelen met opvoedkundige ideeën?

Kan het kabinet aangeven waarom zij persoonlijke keuzes zoals bij zwangerschappen, bij de opvoeding van kinderen en bij al dan niet zelf gekozen levensbeëindiging lijkt te willen collectiviseren? Terwijl datzelfde kabinet juist de collectieve problemen én uitdagingen van dit moment, échte halszaken zoals de opwarming van de aarde, bij de individuele burger op het bordje legt?

Dierenwelzijn: burger, zoekt u het zelf maar uit!

Klimaat: burger, draai eens een spaarlamp in of laat de auto een dagje thuis. Of neem een waterbesparende douchekop. Doekjes voor het bloeden, voorzitter.

De productie van één kilo biefstuk kost net zoveel water als twee jaar lang elke dag een douche nemen . De consumptie van één hamburger kost volgens wetenschappers net zoveel energie als 3 uur rondjes rijden met de auto terwijl je thuis alle lichten aan laat. Geen woord lees ik erover in de miljoenennota.

Consumenten geven keer op keer aan meer sturing van de overheid te willen als het gaat om keuzes ten aanzien van klimaat, natuur en dierenwelzijn . De burger verlangt van haar overheid dat zij de touwtjes in handen neemt bij deze belangrijke maatschappelijke kwesties.

Hoe gaat dit kabinet gehoor geven aan de regierol die burger én consument van haar wenst ?

Dit kabinet vindt een beperking van het consumptievolume ‘maatschappelijk onacceptabel’ en zoekt oplossingen voor het milieuprobleem dus slechts in technische symptoombestrijding. Het Milieu en Natuurplanbureau geeft aan dat we inmiddels het punt genaderd zijn waarop symptoombestrijding geen soelaas meer biedt.

De mogelijkheden van pappen en nathouden zijn allemaal al opgebruikt. Daar kunnen we de ogen voor sluiten, en vooral door blijven gaan met het streven naar steeds maar meer economische groei. Maar we moeten ons beseffen dat dit betekent dat armoede, honger en ecologische rampen met geld worden afgekocht (emissiehandel, import veevoer, verlagen importheffingen EU).

Voorzitter, de opwarming van de aarde door menselijk toedoen is een feit , . Maar dit kabinet weigert de consequenties van decennialange vervuiling bij de bron aan te aanpakken. Als het moet, zegt de regering; dan maar in Europees verband .

De toch al bescheiden Kyotodoelstelling in Nederland van 6% CO2 reductie gaan we alleen maar halen wanneer we ons als koopman opwerpen in de wereldwijde handel in emissierechten . We kópen dus, met belastinggeld, de vrijheid om volop te blijven vervuilen, terwijl we tegelijkertijd met onze intensieve veehouderij een forse milieudruk in andere landen neerleggen doordat we een van de grootste importeurs van veevoer zijn.

Kolonialisme anno 2007. Kosten: 22,5 miljoen euro, meer dan driemaal zoveel als dit kabinet over heeft voor dierenwelzijn. Terwijl uit een recente LNV enquête onder burgers dierenwelzijn wordt aangeduid als gewenste topprioriteit in het landbouwbeleid.

Gebruik gemeenschapsgeld niet alleen voor de handel in emissierechten, maar geef een substantiële daling van de emissie in Nederland prioriteit. De vraag is niet of we ons dat kunnen veroorloven, maar of we het ons uit oogpunt van een no regret scenario kunnen veroorloven om het niet te doen.

Ecologie bepaalt de grenzen aan de economische groei en niet andersom. Ten minste als we een duurzame wereld nastreven. Maar die ecologische grenzen zijn inmiddels ver overschreden. Dat noopt tot matiging, eerlijke verdeling en solidariteit in plaats van stug te blijven inzetten op economische groei en kansen voor bedrijven zonder milieurestricties.

Het getuigt van struisvogelpolitiek om niet te willen zien dat dat de voedingsbodem is voor oorlogen, vluchtelingenproblematiek, terrorisme en ecologische rampen.

Het verbaast me dan ook ten zeerste dat dit kabinet in haar reclamefolder ‘nieuwe energie voor het klimaat’ alleen spreekt over de mogelijkheden voor energiebesparing in de tuinbouw. Er wordt met geen woord gerept over de desastreuze gevolgen van de veehouderij in Nederland en de grote bijdrage die deze sector levert aan de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd.

Terwijl dáár juist echte winst valt te behalen.

Dat is hard nodig want uit onderzoek blijkt dat zelfs met de aankoop van emissierechten de doelen uit het coalitieakkoord niet worden gehaald. Deze regering moet zich inzetten voor een nationaal klimaatbeleid dat niet alleen uitgaat van technologieverbetering en het afkopen van emissies, maar dat zich richt op een duurzame veehouderij en duurzame consumptie. In plaats van af te wachten of het in Europa gebeurt of dat de burger het zelf op zal pakken. We hebben al te lang moeten wachten.

Het is nu genoeg geweest.

Een vermindering van de uitstoot door de veehouderij én een vermindering van de vleesconsumptie in Nederland is dé grote uitdaging voor het klimaatbeleid en de doelstellingen die we willen bereiken op het gebied van dierenwelzijn, milieu en natuur. 70% van onze vleesproductie wordt geëxporteerd, terwijl Nederland een van de grootste importeurs van veevoer is. Nederland moet niet langer de slager en melkboer van Europa willen zijn. Verandering is onontkoombaar. Voor het klimaat, maar ook voor de honderden miljoenen dieren die slachtoffer zijn van de bio-industrie die ook in deze miljoenennota de morele blinde vlek vormt.

Het kabinet is nogal ingenomen met het toegenomen milieubewustzijn bij de Nederlandse burger. Maar dat milieubewustzijn is eerder ondanks, dan dankzij de inspanningen van onze regering tot stand gebracht. Onderwijs over natuur en milieu draagt bij aan een milieubewuste houding van toekomstige generaties, maar er wordt niet in geïnvesteerd. Een gemiste kans. Kan het kabinet aangeven of zij bereid plannen heeft om natuur- en milieu deel te laten uitmaken van het basis- en voortgezet onderwijs?

Voorzitter. Tot slot wil ik stil staan bij de ambities, of beter gezegd het gebrek aan ambities van deze regering ten aanzien van dierenwelzijn. Hoewel er dit jaar enkele miljoenen euro’s extra aan dierenwelzijn wordt besteed is dat omgerekend slechts een eurocent per gehouden productiedier. Ook voor dit kabinet zijn de miljoenen dieren in de bio-industrie dus letterlijk geen stuiver waard. En ook hier wordt respect met de mond beleden zonder daadwerkelijk een inzet te plegen om de dieren in Nederland beter te beschermen tegen stelselmatige mishandeling en verwaarlozing. Of schaart u deze toezeggingen ook onder het ‘mooie woorden-, geen dadenbeleid’ dat deze miljoenennota kenmerkt?

Gandhi heeft gezegd dat de aarde voldoende biedt voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.
In deze miljoenennota prevaleert de hebzucht. Het korte termijn mensenbelang, boven de duurzaamheid die met de mond beleden wordt en het etalagemateriaal vormt van een rampbegroting voor dieren, natuur en milieu. Na ons de zondvloed!

Als we eindelijk eens gezamenlijk zouden matigen; in een tijd van economische bloei hoeft de buikriem daarvoor niet eens te worden aangetrokken; is er voor iedereen genoeg.

Volgende week dinsdag wordt in het kamerrestaurant een wereldmaaltijd geserveerd: voedsel wat iedereen zou kunnen eten als we het allemaal wat eerlijker verdelen. Ik hoop dat velen in dit huis de weg naar deze wereldmaaltijd zullen weten te vinden. En dat er als voorgerecht toezeggingen komen van het kabinet om alsnog iets te doen aan de morele blinde vlek van deze miljoenennota, de bio-industrie.

Wij zijn van mening dat die zo snel mogelijk moet worden afgeschaft in het belang van mens, dier, natuur, klimaat en milieu. Dank u wel!