Opinie: Ruiming van huis­dieren kan volgende stap zijn

Niets lijkt te dol als het om de bescherming van onze door en door verziekte bio-industrie gaat. Hobbydierhouders mogen hun pluimvee dan wel voor honderden euro’s laten inenten, maar krijgen in ruil daarvoor niet de geringste zekerheid dat hun dieren niet geruimd zullen worden bij een uitbraak van vogelgriep in de intensieve veehouderij. Trekvogels worden tot daders benoemd terwijl ze slachtoffers zijn en hoewel deskundigen zonder uitzondering aangeven dat het handelsverkeer, de pluimveeconcentraties op de Utrechtse heuvelrug en in de Gelderse Vallei en de export van levend vee de grootste risicofactoren zijn, blijven politici met nadruk doen of hun neus bloedt. En de Wereld Gezondheidsorganisatie bereidt een plan voor de ellebooggroet te introduceren, voor het moment dat we elkaar als prijs voor ons goedkope kippenboutje niet meer de hand kunnen schudden of omhelzen. Voor diezelfde gevreesde situatie waarin 1/3 van onze bevolking besmet zal kunnen raken met het levensgevaarlijke virus, bereiden de Nederlandse artsen draaiboeken voor hoe ze de beschikbare beperkte capaciteit zullen aanwenden, opdat individuele artsen niet zelf tot pijnlijke ethische afwegingen zullen hoeven komen. Wanneer gaat iemand eindelijk eens de bio-industrie als veroorzaker van al deze problemen aanpakken? Vogelpest is van alle tijden en trekvogels zijn er al zolang de wereld bestaat. Nooit hebben ze een onoverkomelijk probleem gevormd. Maar nu de omvang van onze dierlijke productie wanstaltige vormen heeft aangenomen dreigt als gevolg daarvan een pandemie uit te breken die meer slachtoffers onder mensen kan maken dan de twee wereldoorlogen samen. En de politiek kijkt machteloos maar vooral ook werkeloos toe. Zelfs nu het ene economische belang (van de bio-industrie) vér overschaduwd lijkt te gaan worden door dat andere economische belang van onmetelijke schade als gevolg van de H5N1 pandemie.

In 2003 werden 180.000 gezonde geiten, hobbykippen en ander kleinvee afgemaakt om de dreiging van vogelpest de kop in te drukken. Niet in het belang van die hobbydieren of hun eigenaars, want het middel was hoe dan ook veel dodelijker dan de kwaal. De hobbydieren werden geofferd op het altaar van onze economie. Ondanks het enorme leed dat daarmee werd aangericht lijken we nog steeds niet te hebben geleerd dat dierziektencrises niet zijn in te dammen via symptoombestrijding. Er zal drastisch moeten worden ingegrepen in de bedrijfsvoering van onze bio-industrie, zeker nu miljoenen huisdieren én hun baasjes letterlijk met de dood bedreigd worden als gevolg van de H5N1 crisis. Economische belangen kunnen niet de legitimatie vormen voor het opofferen van mensen- en dierenlevens. Er zal nu moeten worden ingegrepen. De politiek én de consument zijn nú aan zet!

Nog steeds is er een non-vaccinatiebeleid in Europa en dus ook in Nederland dat zich graag achter Europa verschuilt. Hoewel de vogelgriep oprukt en inmiddels ook duidelijk is dat honden, katten en varkens vatbaar zijn voor het virus en het daarmee ook zouden kunnen verspreiden, blijft vaccinatie een taboe dat volgens dr. Navarro van de Verenigde Naties het leven van 150 miljoen mensen kan bedreigen. Hoe kunnen we met smaak kipkluifjes blijven nuttigen wanneer daarmee naast de levens van kippen ook de levens van onszelf en onze huisdieren door bedreigd worden? Zelfs het economisch motief dreigt te kantelen, nu de vogelgriep wereldwijd al een schade heeft opgeleverd van 10 miljard dollar, een bedrag dat gemakkelijk kan oplopen tot 800 miljard dollar wanneer de pandemie zich in volle omvang ontwikkelt.

En vogelpest is slechts één van de rampen die mens en dier vanuit de intensieve veehouderij bedreigen. Er dreigt opnieuw een uitbraak van MKZ volgens het Landbouw Economisch Instituut. De ziekte van Aujesky, die niet alleen de gezondheid van varkens bedreigt maar ook dodelijk is voor honden en katten, zou opnieuw de kop op kunnen steken als de varkenshouderslobby haar zin krijgt en de verplichte inenting tegen deze ziekte (uit economische motieven) vervalt. Uit de Verenigde Staten komen alarmerende berichten dat het H3N8-virus endemisch aanwezig is onder honden, paarden en vogels, en heel wel zou kunnen omslaan in een dreiging op grote schaal.
We moeten er ernstig rekening mee houden dat wanneer we als samenleving blijven goed vinden dat dieren gehouden blijven worden in grootschalige houderijsystemen zoals de bio-industrie, als het gesleep met 2 miljoen kippen per dag blijft voortduren en als we onze 400 miljoen kippen op een kluitje blijven huisvesten, dat niet zonder gevolgen zal kunnen blijven voor onze eigen levens en die van onze huisdieren.

Hoewel de dreiging van dierziektencrises toeneemt, lijkt dat nog maar beperkt van invloed op ons consumptiepatroon. En politici zijn kennelijk tot alles bereid en in staat, zolang het maar in het belang is van onze economie. Minister Veerman liet deze week weten dat het doden van gezonde dieren om een dierziekte te bestrijden niet langer acceptabel zou zijn in onze tijd, maar verzuimt aan te geven wat hij daar dan daadwerkelijk tegen denkt te gaan ondernemen.De ethische vraag of het doden van 500 miljoen gezonde dieren voor de lekkere trek van mensen (er zijn steeds meer uitstekende plantaardige alternatieven die volkomen probleemloos zijn) wél van deze tijd is wordt nog maar mondjesmaat gesteld. Sterker nog, het ministerie van Volksgezondheid onderkende jaren geleden al dat het eten van vlees niet nodig is voor onze gezondheid. Tal van welvaartsziekten op het gebied van hartkwalen en kanker kunnen bovendien direct gelinkt worden aan een overmatige dierlijke consumptie. Desondanks worden er nog altijd miljoenen euro's gepompt in promotiecampagnes die het slechte imago van vlees moeten oppoetsen en mensen moet aanzetten tot een nóg grotere consumptie. En is dat niet hier in Nederland, dan dringt de vleesindustrie wel aan op het commercieel en propagandistisch bombarderen van afzetmarkten over de grens, zoals de pluimveesector deze week eiste in reactie op de kelderende verkopen in Oost Europa. Een aantoonbaar ongezonde levenswijze exporteren en Nederlanders bovenop de bio-industriële tijdbom laten zitten, het tart werkelijk alle beginselen van goed bestuur.

We kunnen en mogen niet werkeloos blijven toezien hoe de belangen van mens en (huis)dier nog langer in de waagschaal gesteld worden door een sector die niet meer past in een zich beschaafd noemende samenleving. Moeten we wachten tot mannen in witte pakken onze katten en honden op komen halen om ze door vergassing om het leven te brengen zoals eerder gebeurde met miljoenen kippen, of moeten we nu een daad stellen. Wij zouden willen voorstellen het laatste te doen.
Wanneer we nu massaal de consumptie van dierlijke producten die verband houden met de jongste dierziektecrisis afzweren, levert dat de beste kansen op voor een gezondere samenleving die beschaafd met z’n dieren omgaat. Plantaardige consumptie is hoe dan ook diervriendelijk. En nog nooit was zo’n overstap zozeer in het belang van mens en dier als nú het geval is.

Mr. Marianne Thieme en drs Maaike Wermer zijn voorzitter en bestuurslid van de Partij voor de Dieren