Speech Marianne Thieme op partij­congres

Op 21 mei 2017 was het 24ste congres van de Partij voor de Dieren. De speech van partijleider Marianne Thieme is hieronder te vinden. Zowel in geschreven tekst als de opname.

Beste partijgenoten,

Wat is er veel gebeurd sinds de laatste keer dat we elkaar zagen! Dank zij jullie enorme inzet tijdens de verkiezingscampagne zijn we meer dan verdubbeld in de Kamer. We hebben vijf zetels. Van elke 30 Kamerleden is er nu een van de Partij voor de Dieren. Een fantastisch resultaat.

Wat hebben we hard gewerkt met zijn allen. Posters geplakt, verkiezingsmarkten, folders uitgedeeld en zo veel mogelijk mensen gesproken over ons Plan B. Ik ben ervan overtuigd dat we met Plan B heel veel mensen hebben weten te overtuigen om met hun hart te stemmen en te kiezen voor onze partij. Een Plan B dat goed is voor mens, dier, natuur en planeet. Een Plan B omdat er geen planeet B is.

We hebben talloze bijeenkomsten georganiseerd in steeds grotere zalen. Over onze idealen en over het boek dat ik samen met Ewald Engelen heb geschreven “de Kanarie in de Kolenmijn”.

Ik herinner me Groningen waar de Groningers zeer geëmotioneerd spraken over de letterlijk schokkende gevolgen van onze verslaving aan fossiele brandstoffen. Ik herinner me Maastricht, Den Bosch en Breda waar, beetje voorspelbaar wellicht, men speciaal geïnteresseerd was in lekkere vegetarische en vegan gerechten om zo met smakelijke hapjes te wereld te redden. Het blijven Bourgondiërs, daar in het Zuiden. Ik herinner me een optreden in Utrecht toen Ewald Engelen tijdens zijn lezing ruw werd geïnterrumpeerd door keihard geschreeuw van… overvliegende ganzen.

Mensen die na de lezingen naar me toekwamen en zeiden dat ze nu écht met hun hart gingen stemmen en dat hen dat zo’n goed gevoel gaf. Dat het zo echt niet langer kan: zo kortzichtig omgaan met onze leefomgeving en geen oog meer hebben voor de kwaliteit van ons leven omdat alles gericht is op economische groei. Een ratrace waarin mens en dier gereduceerd worden tot louter productiemiddelen. En zo is het.

Het is onacceptabel dat de mens de natuur zo intensief gebruikt dat hierdoor de leefomstandigheden op aarde dramatisch veranderen. Waardoor de leefomgeving van de mens zelf en van andere levensvormen verslechtert, kleiner wordt of zelfs verdwijnt. Waardoor mensen op drift raken en vluchten voor honger en droogte. Onze kinderen en kleinkinderen zullen met de gevolgen hiervan nog meer geconfronteerd worden dan wij. Zoals Obama zei: wij zijn de eerste generatie die met de gevolgen van klimaatverandering geconfronteerd worden, en de laatste generatie die iets kan doen om het te stoppen.

Het is daarom van het grootste belang dat we ons zo gaan gedragen dat het zo min mogelijk ten koste gaat van anderen en van de aarde. Dat we niet meer consumeren en produceren dan de aarde aankan.
We gebruiken te veel energie, we verspillen te veel grondstoffen zoals hout, fosfaat, water en voedsel.
We leven, zo is uitgerekend door het wereld Natuurfonds, alsof we vier aardbollen tot onze beschikking hebben.

Geld lijkt belangrijker dan leven. Alleen maar oog hebben voor economische belangen zonder oog te hebben voor onze leefomgeving is misdadig. Daarom is het zo hoopgevend dat wij nu met meer mensen in de Kamer anderen kunnen inspireren en aanjagen tot het maken van andere keuzes. Andere beleidskeuzes.

Maar voordat we echt aan de slag kunnen, is er een nieuw kabinet nodig. En afgelopen week mislukte de eerste formatiepoging. Bijna negen weken waren ervoor nodig om vast te stellen dat de VVD, het CDA, D66 en GroenLinks fundamenteel verschillend denken over kwesties als klimaatbeleid, vluchtelingenbeleid en armoedebestrijding. Wie de verkiezingsprogramma's van deze vier partijen naast elkaar had gelegd, had dat binnen een uur kunnen vaststellen. Wie de StemWijzer had gedaan, zelfs binnen tien minuten.

Natuurlijk heeft het, na de formatie van 2012, even geleken alsof elke politieke tegenstelling te overbruggen moet zijn in het kader van "willen is kunnen". Maar de massale afwijzing door de kiezer van die dwaling nodigt niet uit tot herhaling. Nederland mag dan coalitieland zijn, maar er is niets wat partijen verplicht om coalities aan te gaan die eigenlijk niet kunnen. Het programma van het CDA staat net zo ver af van dat van D66 en GroenLinks als de programma's van de VVD en de PvdA in 2012. Zoiets moet je als politieke partij niet willen, tenzij je levensmoe bent. Wie met Rutte regeert wordt gehalveerd, schreef Tom Jan Meeus eerder in NRC, De PvdA verloor zelfs meer dan 75% van haar aanhang door haar idealen in te leveren bij de VVD.

Ik ben blij dat GroenLinks heeft ingezien dat een heel klein beetje wijn, aangelengd met heel veel water, geen werkbaar uitgangspunt kan vormen om idealen heel te houden.

Nu hoor ik jullie denken, maar hoe staan wij daarin? Het land moet toch geregeerd worden en als iedereen alleen maar vasthoudt aan z’n eigen standpunten zal dat niet makkelijk worden? Willen wij regeren? Kunnen wij regeren? Het is een beetje een ingewikkelde puzzel, maar ik wil jullie heel graag meenemen in onze denkwijze daarover.

Afgelopen verkiezingen hebben de groene partijen grote winst geboekt: D66, GroenLinks en wij. Kiezers hebben op grote schaal aangegeven dat ze vinden dat er een klimaatbeleid moet komen dat de opwarming van de aarde beperkt tot maximaal 2 graden.

Wij weten dat de opwarming van de aarde niet alleen veroorzaakt wordt door auto’s, vliegtuigen, schepen en industrie, maar vooral ook door de consumptie van dierlijke eiwitten: vlees, kaas, eieren etc.. We hebben daar in 2007 met ons wetenschappelijk bureau een film over gemaakt, Meat the Truth. En die film is , tien jaar na dato, actueler dan ooit.

Het CDA wordt steevast genoemd als toekomstig regeringspartij, zelfs door progressieve partijen als SP en GroenLinks. Zoals jullie weten is het CDA echter één van de meest klimaat- en dieronvriendelijke partijen van Nederland. Een partij waarover CDA-prominent Herman Wijffels zegt dat de politiek leider net zo weinig van het klimaatprobleem begrijpt als Donald Trump. En da’s niet heel veel zoals we weten.

De kans dat we ooit met het CDA zullen regeren, is daarom heel klein. In de discussie over mogelijke coalities wordt vergeten dat er heel goed een meerderheid te vormen is zonder het CDA. Een coalitie van de VVD met de klimaatvriendelijke partijen. e VVD belooft sinds 2008 dat ze in zijn voor een groenrechts beleid. De leden hebben de afgelopen dagen Rutte opgeroepen om groener te worden. De VVD is tot nu toe zeer klimaatonvriendelijk geweest, maar minder principieel anti-groen dan het CDA. De kansen bij de VVD op een groener beleid zijn veel groter dan die bij het CDA. Zeker als die partij moet samenwerken met een stevig blok van groene partijen.

Als VVD, D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren en partijen als SP, PvdA en ChristenUnie het eens worden over een deugdelijk klimaatbeleid met afrekenbare doelen, zou er best een werkbaar regeerakkoord gesloten kunnen worden. Waarbij de tegenstellingen tussen links en rechts worden overbrugd door het overstijgende belang dat op dit moment het grootste, existentiële thema is dat onze toekomst beheerst: de oplossing van het klimaatprobleem.

Daarmee wordt de wens van Alexander Pechtold ingewilligd dat er een brug gevormd wordt tussen traditioneel links en traditioneel rechts. Er valt voor progressieve partijen niet te regeren met een motorblok van CDA en VVD die informele gedoogpartners als PVV, SGP en Forum v Democratie hebben: samen goed voor 77 niet-progressieve stemmen in de Tweede Kamer en minstens 36 niet progressieve stemmen in de Eerste Kamer.

Als die partijen werkelijk bereid zijn om te kiezen voor het overstijgende belang van een ambitieus klimaatbeleid en zij de standpunten die hen verdelen een vrije kwestie laten zijn, kan er wat ons betreft nog voor het zomerreces een groen kabinet zijn.Zeker wanneer voor zo'n kabinet bewindslieden worden gevonden met een minder partijpolitiek profiel en een groot politiek en publiek vertrouwen.

Het zijn spannende tijden, maar jullie kunnen er op rekenen dat wij ons uitsluitend zullen laten leiden door onze idealen. Idealen die niet inwisselbaar zijn voor mooie beloften, spiegeltjes of kraaltjes of andere kortetermijnmensenbelangen. In de tussentijd zullen we alles doen om via expressieve politiek het belang van de zwaksten te blijven beschermen tegen het recht van de sterkste.

Beste partijgenoten,

Onze zusterpartijen in 17 andere landen krijgen vleugels door ons succes. Zoals jullie weten zijn we het meest succesvolle exportproduct van Nederland op het gebied van politiek gedachtegoed. En terwijl veel parlementaire journalisten nog altijd meer belangstelling hebben voor populistische hypes voor binnenlands gebruik, slaan wij ondertussen onze vleugels uit van Zweden tot Taiwan en van Brazilië tot Australië, ook daar –down under- zitten we inmiddels in de senaat!

Laten we ons bewust zijn van de voorbeeldpositie die we inmiddels wereldwijd innemen. De voorhoede van de mondiale beweging die vindt dat dieren rechten moeten krijgen, maar ook dat er drastische maatregelen moeten worden genomen om natuur en milieu te redden van de bedreigingen die de korte termijn belangen van mensen veroorzaken.

Tijdens deze verkiezingen ging het plotseling veelvuldig over onze naam. Waarom we die niet gingen veranderen nu het zo goed met ons ging? Zijn we niet een beetje te groot geworden voor zo’n naam? Willen we niet meer zetels soms? Ik beschouw het als een geweldig signaal dat veel mensen onze brede visie op de maatschappij en de economie aan het ontdekken zijn. Het gaf ons de kans om uitgebreid stil te staan bij de onwenselijkheid van het menscentrale denken en de wenselijkheid van het eco-centraal denken: waarbij het belang van elk levend wezen telt. Het leven van een dier is voor dat dier van net zo groot belang als mijn leven voor mij is, zei Paul McCartney, en dat is inderdaad de wijze waarop belangen beoordeeld moeten worden. Via het brede verhaal konden we vertellen over de gevolgen van ons handelen op de planeet, de eco-systemen inclusief de dieren en ook de gevolgen voor ons eigen welzijn en voortbestaan.

Dat is precies de bedoeling van onze naam. Leren voorbij je eigen belangen te denken. Dat is wat onwennig in het begin. Maar het kwartje valt bij steeds meer mensen. Geen enkele partij heeft zijn hele partijprogramma in zijn naam zitten. Tijdens de campagne hoorde ik een van onze kiezers het heel mooi zeggen: “Ik kies Partij voor de Dieren omdat ze geen vlieg kwaad doen.”

In 2014 kregen we van Rob Wijnberg, echt een groot en zeer gewaardeerd denker en hoofdredacteur van de Correspondent, het dringende advies onze naam te veranderen, omdat hij anders niet op ons kon stemmen. En in 2017 schreef diezelfde Rob Wijnberg een vurig pleidooi waarin hij uitlegde waarom hij eruit was waarom hij inmiddels niet anders dan Partij voor de Dieren kon stemmen”. Zijn antwoord was: “ omdat het idealisme de macht moet blijven uitdagen. De Partij voor de Dieren is de activistische uitdager van de status quo”. Goed gezien!

Hij kijkt inmiddels verder dan de naam van onze partij lang is, en dat doen steeds meer kiezers. Beste partijgenoten. We hebben nu in totaal 53 zetels verdeeld over provincies, waterschappen, gemeenten, parlement en Europees parlement. Ik heb het alleen nog maar over de zetels van de Nederlandse Partij voor de Dieren!

En ik beloof u, ook met de respectabele vijf Tweede Kamerzetels zullen wij het establishment blijven uitdagen, meer dan ooit tevoren. We zijn en blijven non-conformisten. Nooit eerder waren er tegelijkertijd zoveel uitdagers van de macht in de volksvertegenwoordiging. Als er 41 moties nodig zijn na een debat over dierenwelzijn of het klimaat om de andere partijen zich aan hun beloftes te laten houden of te ontmaskeren, zoals ook tijdens het dierenwelzijnsdebat in 2008, dan zullen we die blijven indienen. Of de traditionele politiek dat nou acceptabel vindt of niet.

Beste partijgenoten,

Onze partij is een logische ontwikkeling in de emancipatiestrijd die eerder ontstond rond de belangen van slaven, kinderen, vrouwen, zwarten, homo’s en andere onderdrukte en gediscrimineerde groepen.

Toen de PvdD op 28 oktober 2002 was opgericht kregen we heel veel telefoontjes. Ik herinner me een dame die negentig jaar was en zeer geëmotioneerd vertelde dat ze zo blij was dat zij nog meemaakte dat er een partij voor de dieren opgericht was. Ze was zelf actief geweest in de vrouwenemancipatie en kon zich nog goed herinneren hoe zij met haar medestrijdsters toostte op vrouwenrechten en vegetarisme. Zij voelden zich verbonden met alle groepen, mens of dier, die onderdrukt werden en worden.

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat vrouwen passief kiesrecht kregen. Maar vrouwen staan in het parlement nog steeds op een onmetelijke achterstand. Nog steeds ben ik de enige vrouwelijke fractievoorzitter, naast 11 mannelijke fractievoorzitters. Emancipatie vergt tijd.

Wij nemen die tijd, maar we doen dat met ongeduld. Dat geldt ook voor de rechten van dieren. Wanneer mensen over enkele decennia in schaamte zullen terugkijken naar wat de dieren is aangedaan, zullen ze Nederland zien als de plaats waar dieren voor het eerst letterlijk politieke stem hebben gekregen.

De komende parlementaire periode in de Tweede Kamer zullen we met nog meer vuur strijden tegen het grote onrecht dat dieren, natuur en milieu, onze planeet, wordt aangedaan. We zullen initiatieven ontplooien om het belastingstelsel drastisch te vergroenen, de focus op economische groei met alle desastreuze gevolgen voor mens dier en natuur te verleggen naar duurzame ontwikkeling. Een nieuw voorstel indienen om het gruwelijke onverdoofd slachten te verbieden, zoals dat ook vorige week bij onze zuiderburen is aangenomen.

In de Ekklesia, de volksvergadering in het oude Athene, gold niet het recht van de sterkste, maar werd het belang van de zwakkeren altijd serieus meegewogen. Zo willen we dat ook in ons parlement voortdurend agenderen. Uiteraard is een goede partij voor de dieren automatisch een goede partij voor mensen zoals onze te vroeg overleden lijstduwer Rudy Kousbroek in 2004 al zei.

Ik heb daar ook uitgebreid bij stilgestaan twee weken geleden toen ik een lezing mocht geven op de Londense Queen Mary University voor politiek filosofen en sociologen als Professor Mintzberg.

Beste mensen,

We hebben nu meer mensen in de Tweede Kamer om voorstellen te doen die goed zijn voor onze planeet en al zijn bewoners. We zullen echter niet gaan lijken op de fossiele politieke partijen in het opstellen van onze verlanglijstjes. Dat brengt de verwezenlijking van onze idealen eerder verder weg, dan dichterbij.

Natuurlijk stemmen we bij elk voorstel in de Kamer vanuit onze beginselen van mededogen, duurzaamheid, persoonlijke vrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid, maar we laten het aan menscentrale partijen over om menscentrale initiatieven te ontplooien.

Wanneer we zelf die weg op zouden gaan, leidt dat af van onze unieke missie om in onze belangenbehartiging verder te kijken dan de grenzen van onze eigen soort.

Het gaat onze beweging goed. Juist omdat we duidelijk aangeven waar we staan en kiezers weten wat ze aan ons hebben. We groeien sterk, in het afgelopen half jaar konden we 2.000 nieuwe leden inschrijven terwijl vrijwel alle andere politieke partijen vooral leden verliezen. Wat we samen hebben opgebouwd verdient het om gekoesterd en zorgvuldig verder uitgebouwd te worden.

Partijgenoten,

Volgend jaar zijn de gemeenteraadsverkiezingen. En daarna kunnen we in de startblokken voor de Europese verkiezingen, de Provinciale Staten verkiezingen en de Eerste Kamer verkiezingen van 2019. Ook daarvoor is jullie tomeloze inzet vereist. Ik zie ernaar uit om samen met jullie voor onze idealen te strijden.

Ze gaan van ons horen! Heel fijn dat je erbij bent vandaag, wel thuis en deel onze idealen met mensen in je omgeving. Ze zijn het waard! Dank jullie wel!