Opinie: Stop met het afschieten van zwanen

Het afschieten van zwanen dient geen enkel nut. Daarom ontbreekt de rechtvaardiging voor het serveren van vlees van deze wettelijk beschermde dieren.

Marianne Thieme 19 april 2016

Wie wordt onrecht aangedaan, de knobbelzwaan of de zwanenjager, de zwanendrifter of de restauranthouder die zwanen serveert? Die vraag houdt de gemoederen bezig sinds EenVandaag liet zien op welke barbaarse wijze knobbelzwanen uit de lucht geschoten worden om vervolgens door jagers te worden gedood via het breken van de nek. Vervolgens kwam een restauranthouder in Utrecht op het idee om via een Facebook-sommatie geldt te eisen van de Partij voor de Dieren, wegens " gederfde inkomsten". Een macabere klucht met dodelijke slachtoffers.

In het duurzaamheidsoordeel van Loethe Olthuis kreeg het menu met knobbelzwaanhet rapportcijfer 4. Maar de koppenmaker bedacht 'Zwaan op het menu is duurzamer dan plofkip' en dat frame werd afgelopen weekend door de mensen die zich bezig houden met het (af)serveren van knobbelzwanen juichend verspreid op sociale media.

Knobbelzwanen zijn wettelijk beschermd en veroorzaken nauwelijks schade. De dieren gaan levenslange, monogame relaties aan, en leven anders dan ganzen niet in groepen. Wordt er een zwaan geschoten, dan blijft een rouwende partner achter.

Minimale overlast

Zwanenjacht is omstreden, maar wordt vooralsnog door een aantal provincies toegestaan Jaarlijks worden tussen de 3.000 en 4.000 knobbelzwanen afgeschoten; de broedpopulatie wordt geschat tussen de 5.500 en 6.500 exemplaren. Ook in het Groene Hart zijn de knobelzwanen vogelvrij verklaard. Wegens 'overlast', aldus jagers.

In de praktijk blijkt deze overlast minimaal te zijn: per provincie is niet meer dan 4.000 euro per jaar aan schadevergoeding uitgekeerd. Jagers doen de zwanenjacht daarmee onterecht voorkomen als een noodzakelijk kwaad. Ze bedrijven die met grote passie zoals dierenarts Saskia van Rooy aan den lijve ondervond. Ze werd mishandeld door zwanenjagers, ze werd bedreigd met de kolf van een geweer en haar auto werd bekogeld met bebroede zwaneneieren. de politie en zelfs de burgemeester van Krimpenerwaard kozen de kant van de zwanenjagers.

Recent onderzoek van Wageningen Universiteit concludeert dat de populatie knobbelzwanen in het Groene Hart niet zal toenemen wanneer beperkende maatregelen zoals jacht worden gestopt. Zwanen zijn territoriale vogels en houden andere broedende zwanen uit de buurt. Met het ontbreken van nut en noodzaak van zwanenafschot, ontbreekt ook elke rechtvaardiging voor het serveren van het vlees van deze wettelijk beschermde dieren.

Ook biedt zwanenvlees geen diervriendelijk alternatief op vlees afkomstig uit de bio-industrie. Jagers trekken graag een parallel met de bio-industrie en wijzen op het ellendige leven dat dieren daar hebben en het goede leven van de zwanen. Zij gaan daarbij voorbij aan het feit dat hagelpatronen op dieren in volle beweging worden afgevuurd en elk enkele honderden metaaldelen bevatten. Het gebruik van dergelijke clustermunitie resulteert in een groot aantal aangeschoten dieren, die een pijnlijke dood sterven. Vooral bij dieren zoals knobbelzwanen die te groot zijn om via hagel direct gedood te worden. EenVandaag toonde beelden van aangeschoten zwanen die uit de lucht vielen en crepeerden op de grond met door kogels verbrijzelde vleugels. Het eten van de knobbelzwanen lijkt vanuit het 'no waste' principe een duurzaam idee, maar is dat allerminst.

Afschotvergunningen

Het Brabants Landschap zegt hierover in haar kwartaalblad onder de subtitel 'Laat liggen die hap': '...door jacht en afschot brengen veel dieren slechts een onvolledige cyclus in de natuur door. De natuur verarmt. Dat zou eigenlijk zo klaar als een klontje moeten zijn. Een vaak genoemd argument is de verspilling van dierlijke eiwitten als we de dieren zouden laten liggen. Het tegendeel is natuurlijk waar, want die komen nu juist ten goede aan het ecosysteem.'

Jagers domineren het provinciale faunabeleid, hebben daarin feitelijk een carte blanche. Provincies verschillen over het toestaan van het serveren van zwanen: een zwaan afgeschoten in het zuidelijk gedeelte van het Groene Hart mag niet worden geserveerd, een zwaan in het oostelijk gedeeltelijk wel. Het is achteraf niet te achterhalen waar de jager zijn zwanen geschoten heeft. En van die verwarring maken 'zwanenpoeliers' dankbaar gebruik.

De PvdA-Kamerleden Tjeerd van Dekken en Henk Leenders (PvdA) stelden Kamervragen over de jacht op knobbelzwanen, die door staatssecretaris Van Dam (ook PvdA) foutief beantwoord werden toen hij stelde dat knobbelzwanen op de landelijke vrijstellingslijst van de Flora- en Faunawet zouden staan. Op de vraag van beide PvdA-Kamerleden of de staatssecretaris bereid is met de provincies in gesprek te gaan over het onmiddellijk intrekken van de afschotvergunningen voor zwanen, antwoordde de staatssecretaris: Uw Kamer heeft in ruime meerderheid besloten deze verantwoordelijk aan de provincies te geven.

Marianne Thieme is fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer.

http://www.volkskrant.nl/opinie/stop-met-het-afschieten-van-zwanen~a4285308/