Opinie: Verkie­zings­ca­deautje CDA opnieuw dode mus voor boeren

Het CDA verliest de gunst van de agrarische kiezer, zo bleek de laatste weken. De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen loog er niet om, de landbouwminister ligt niet lekker bij de agrarische achterban en meer dan de helft van de boeren ziet Jan Peter Balkenende niet zitten als leider van ons land. Hoe het tij te keren, nu er nieuwe verkiezingen komen? Simpel: maak een flink gebaar naar de veehouderij, zo moeten de CDA-adviseurs hebben gedacht.

In het volste vertrouwen dat die oude truc nog altijd werkt, kwam Gerda Verburg vorige week inderdaad met een cadeautje voor de varkensboeren: de normen voor ruimere huisvesting voor varkens worden geschrapt. Varkensboeren hoeven niet te investeren in diervriendelijkere stallen; de beloofde vierkante meter leefruimte per varken komt er niet.

Gejuich alom in de varkenssector. Verplichte investeringen zijn van de baan, en dat is goed nieuws voor de boeren, zo is de gedachte. Wie goed kijkt ziet echter dat het voor de meeste boeren gaat om beperkt uitstel,–in elk geval voor de boeren in kwetsbare natuurgebieden. De natuuropgave waar de sector voor staat in het kader van Natura 2000 betekent dat de ammoniakdeposities op natuur hoe dan ook zullen moeten afnemen. Is het niet linksom, dan is het wel rechtsom. In de plannen die nu voorliggen, wordt vooral gekozen voor technische maatregelen: emissie-arme stalsystemen en luchtwassers. Vooralsnog lijken deze plannen op instemming van de minister te kunnen rekenen, omdat ze haar precies leveren wat ze hebben wil: alle veehouders kunnen door met hun bedrijf en tegelijkertijd kan ze aan de Kamer vertellen dat de ammoniakemissies afnemen. Mooier kan het bijna niet. Behalve dan dat de minister met geen woord rept over de vraag: wie gaat dat betalen, zoete lieve Gerritje?

De minister redeneert dat wanneer varkenshouders investeringen in ruimere stallen niet op kunnen brengen, je die investeringen ook niet zou moeten eisen. Kun je dierenwelzijnsnormen (helaas) nog naar believen afzwakken, bij Natura 2000 ligt dat heel anders. Daar kun je niet zomaar om de vastgestelde doelen heen. De depositie moet omlaag, dat weet ook het CDA. Dat kan natuurlijk het beste via een krimp van de veestapel, maar daar wil de partij van Koopmans en Verburg niet aan. En dus wordt er –ingegeven door LTO- gekozen voor technische maatregelen in de beheerplannen voor natuurgebieden.

Technische maatregelen betekenen investeringen in emissiereducerende systemen. De vraag is naar wie de rekening mag worden gestuurd. In deze tijden van grote bezuinigingen is het hoogst onwaarschijnlijk dat het CDA bereid is de schatkist open te trekken. De varkenshouders zijn terug bij af: er moet alsnog worden geïnvesteerd, maar dan na een langere periode van onzekerheid met als bonus een onduidelijke rechtspositie in de beheerplannen. Voor de dieren betekenen die technische maatregelen dat het perspectief op een vrije uitloop alleen maar kleiner wordt: de ammoniak die zij uitstoten moet binnen blijven, en zij dus ook.

Als het Varkensbesluit volgens afspraak gewoon werd uitgevoerd zouden niet alleen de dieren meer ruimte krijgen, maar zouden ook ammoniakdeposities fors afnemen. De Reconstructiegelden hadden daarbij ingezet kunnen worden om dierrechten van stoppende varkensboeren uit de markt te halen en zo een aanvang te nemen om de veestapel in te krimpen ten bate van de dierenwelzijn, milieu, voedselzekerheid èn de natuurdoelen. Dat zou de druk op de beheerplannen aanzienlijk verlichten.
Het CDA wil dat allemaal niet en deelt, bij voorkeur in verkiezingstijd, liever ‘cadeautjes’ uit die de boeren van de regen in de drup helpen. Een nieuwe dode mus voor de verzameling.

Esther Ouwehand
Tweede Kamerlid Partij voor de Dieren