Aanvul­lende vragen Ouwehand over kalf­jes­sterfte

Indiendatum: apr. 2019
Antwoorddatum: 15 mei 2019

1 Kunt u bevestigen dat pasgeboren kalfjes zuigelingen zijn, die van nature gemiddeld zeven keer per dag bij hun moeder zouden drinken, zoals beschreven door Wageningen University & Research (WUR)?

Antwoord Ja, dat kan ik bevestigen.

2 Kunt u bevestigen dat het in de melkveehouderij (ook de biologische) standaard werkwijze is om de kalfjes (die geboren worden om de melkproductie van de koe steeds op gang te brengen) vrijwel meteen na de geboorte weg te halen bij de moeder, waarna ze in een eenlingbox worden gezet waarna biest en melk(vervangers) via een kunstmatige drinkvoorziening worden verstrekt, zoals een drinkautomaat, speenfles, (speen)emmer en soms zelfs via een sonde?

Antwoord Er bestaan veel verschillende werkwijzen voor de opvang van een pasgeboren kalf. De handelwijze varieert van direct weghalen zonder contact, soms enkele uren bij de moeder laten om droog te laten likken tot het voor een langere periode samen huisvesten van kalf en koe.

3 Onderschrijft u de analyse van de WUR dat kalfjes van nature een onmiskenbare zuigreflex hebben, en dat het zuigen, naast het opnemen van voedsel, voor de kalfjes verrassend veel functies heeft voor het welzijn en de gezondheid?

4 Erkent u dat het zuigen en slikken onder andere zorgt voor het activeren en weer tot rust brengen van de darmen en dat het zuigen de bloeddruk en de hartslag van het kalf verlaagt en het de slaap verbetert?

5 Erkent u de analyse van de WUR dat zuigen bij de koe kalmeert, ontspant en het kalf helpt te leren vertrouwen?

6 Onderschrijft u de constatering van de WUR dat er aanwijzingen zijn dat immunoglobulinen uit biest beter worden opgenomen wanneer het kalf zuigt?

7 Onderschrijft u de constatering van de WUR dat wanneer kalfjes drinken uit emmers of zuigen uit speenemmers de zuigreflex niet of niet optimaal werkt, de drinksnelheid hoger is en de drinkhouding, kwaliteit en temperatuur van de melk anders is dan wanneer een kalfje wordt gezoogd door zijn moeder?

8 Kunt u bevestigen dat een kalf dat door zijn moeder gezoogd wordt niet alleen gemiddeld zeven keer per dag bij zijn moeder zou drinken, maar daarmee ook gemiddeld tien-twaalf liter melk binnen zou krijgen per dag, zoals beschreven door de WUR?

Antwoord vragen 3 t/m 8 Ik onderschrijf de conclusies van het onderzoek van de WUR.

9 Kunt u bevestigen dat de meeste melkveehouders slechts vijf-zes liter melk verstrekken, verdeeld over slechts twee voerbeurten per dag, waarmee veel kalfjes feitelijk ondervoed zijn?

Antwoord In het onderzoek uit 2011 dat WUR aanhaalt staat inderdaad dat veel kalveren twee keer daags gevoerd worden en dan 5–6 liter per dag krijgen en daarmee te weinig melk drinken.

10 Erkent u dat wanneer melkveehouders «de zorgtaak van de koe» «overnemen», het kalf dus vaak minder melk en bovendien geregeld relatief grote hoeveelheden per keer te drinken krijgt, met alle gevolgen voor het welzijn van het kalf van dien, waaronder gebreken in de immuunrespons?

Antwoord Dit hangt van het management van de individuele melkveehouder af. De zorg moet worden afgestemd op het individuele dier.

11 Kunt u bevestigen dat verteringsproblemen, zoals voedingsdiarree, regelmatig voorkomen bij jonge kalfjes die na de geboorte bij hun moeder zijn weggehaald en vervolgens door de melkveehouder van melk(ver-vangers) worden voorzien?

Antwoord Diarree komt regelmatig voor bij jonge kalfjes en kan verschillende oorzaken hebben. Naast voeding gerelateerde factoren kunnen ook bacteriële of virale infecties diarree veroorzaken.

12 Kunt u bevestigen dat de wijze waarop kalfjes door mensen (in plaats van hun moeder) worden gevoed er regelmatig toe leidt dat melk niet in de lebmaag terecht komt, maar in de pens, waar het gaat rotten en gisten?

Antwoord Het kalf is in tegenstelling tot een volwassen rund (nog) geen herkauwer. De aanleg van de voormagen (o.a. de pens) zijn er al wel maar met behulp van de zogenaamde slokdarmsleufreflex, welke bij jonge kalveren optreedt, wordt de melk/biest rechtstreeks naar de lebmaag geleid en komt dus niet in de pens. De reflex wordt opgewekt door chemische (bestanddelen uit de melk) en mechanische (bv speenvoedering) prikkels. Ook andere prikkels (zogenaamde voorwaardelijke reflexen (conditio-nering)) zijn van belang voor het goed werken van de reflex. Hierbij kan gedacht worden aan de temperatuur (melk moet warm zijn) en concen-tratie van de melk en de regelmaat van drinken. Het feit dat kalfjes dus door een mens in plaats van de koe worden gevoed heeft niet direct tot gevolg dat er melk in de pens terecht komt. De prikkels die nodig zijn voor het goed functioneren van de slokdarmsleufreflex kunnen namelijk ook door de mens worden geïmiteerd.

13 Heeft u gezien dat de sector adviseert om gebruik te maken van een speenemmer, omdat het kalfje daarmee gestimuleerd zou worden om op een «natuurlijke manier» melk te drinken?

Antwoord Ik heb het artikel waarnaar u verwijst gezien.

14 Vindt u bovenstaand advies van de sector niet wrang in de wetenschap dat de mogelijkheid om op «natuurlijke manier» te melk drinken deze kalfjes juist actief wordt onthouden?

Antwoord Dit is volgens mij niet hoe het bedoeld is in dit artikel.

15 Kunt u bevestigen dat een melkveehouder zelf bepaalt op welke manier hij een pasgeboren kalf biest en melk(vervangers) laat drinken: via een fles, een (speen)emmer of via het inbrengen van een sonde?

Antwoord Ja. In artikel 2.42 van het Besluit houders van dieren is vastgelegd dat een veehouder de kalveren zo spoedig mogelijk, maar in elk geval binnen zes uur na hun geboorte, koebiest te drinken moet geven, de manier waarop dit gebeurt mag de veehouder zelf bepalen. Zo kan de veehouder de zorg het beste afstemmen op het individuele dier.

16 Heeft u kennisgenomen van het instructiefilmpje van Agrio TV waarin een veearts voordoet hoe je een «starre» sonde van zo’n halve meter via de mond van een kalfje, door de slokdarm, in zijn maag moet steken?

Antwoord Ik heb het filmpje bekeken.

17 Heeft u daarbij gezien dat de veearts wijst op mogelijke gevaren, bijvoorbeeld dat de sonde in de luchtpijp terecht kan komen en dat er een kans bestaat op verslikking als de melk te vroeg of met te grote druk wordt verstrekt?

Antwoord Ja, dat heb ik gezien.

18 Denkt u dat het bekijken van een instructiefilmpje voldoende is om deze gevaren te vermijden?

Antwoord Ik vind het van belang dat een veehouder goed is geïnstrueerd voordat hij zelf dergelijke handelingen uitvoert.

19 Kunt u bevestigen dat een veehouder zelf een sonde van een halve meter mag inbrengen in de maag van een pasgeboren kalfje en dat daar geen dierenarts aan te pas hoeft te komen?

Antwoord Ja. Zie hiervoor ook mijn antwoorden op de vragen 16 tot en met 18.

20 Kunt u bevestigen dat bij het inbrengen van een sonde het risico bestaat dat de sonde in de luchtpijp terecht?

Antwoord Ja.

21 Kunt u bevestigen dat bij het inbrengen van een sonde het risico bestaat dat het kalfje infecties krijgt door bacteriën op het materiaal?

Antwoord Ja.

22 Kunt u bevestigen dat het aanbrengen van een sonde wordt gepresen-teerd als welzijnsmaatregel?

Antwoord Het gebruik van een sonde kan nodig zijn om het pasgeboren kalf de nodige zorg te verlenen, bijvoorbeeld als het kalf niet zelfstandig kan drinken, en is op dat moment in het belang van het welzijn van het dier.

23 Hoe vaak wordt er gekozen voor het inzetten van een sonde om een pasgeboren kalf te voeden en wat zijn hiervoor de redenen?

Antwoord Ik kan geen cijfers overleggen van de mate en frequentie waarin sonde-voeding wordt toegepast bij kalveren. Doorgaans wordt alleen bij zwakke kalveren, die bijvoorbeeld onvoldoende zuigreflex hebben, biest met de sonde toegediend. Hiermee wordt dus directe zorg aan het pasgeboren kalf verleend. Het opnemen van biest in de eerste paar uren is namelijk erg belangrijk.

24 Vindt u dat het feit dat een maagsonde door de sector wordt gepresen-teerd als een snelle, praktische en veilige methode voor het verstrekken van biest aan kalfjes in lijn ligt met uw positie dat het voeden met de kunstspeen voorkeur heeft boven de sonde, omdat daarmee tegemoet wordt gekomen aan de natuurlijke behoefte van het kalf en tevens een goede maag-darm werking op gang wordt gebracht?

Antwoord Zoals ik heb aangegeven in mijn antwoord op vraag 23 is het gebruik van een sonde soms noodzakelijk. Ik sta niet achter het routinematig gebruik van een sonde.

25 Is u bekend dat uitdroging door een combinatie van vochtverlies door diarree en te weinig vochtverstrekking doodsoorzaak nummer één is bij kalfjes (56%)?

Antwoord Deze cijfers worden inderdaad genoemd in het essay van WUR.

26 Vindt u het ook aannemelijk dat de natuurlijke manier van drinken van het kalfje bij de moederkoe een gezonder kalf voortbrengt?

Antwoord Het laten drinken van een kalf bij de moeder geeft niet noodzakelijkerwijs een gezonder kalf. Ook als kalveren bij de moeder drinken kunnen zij te weinig biest binnen krijgen. Het is dan ook minder makkelijk te contro-leren hoeveel het kalf binnen krijgt. Kunstmelk heeft ook een constante samenstelling en is vrij van ziektekiemen die van de moeder op het kalf kunnen overgaan. Gebruik van kunstmelk kan bij aanwezigheid van deze ziektekiemen te prevaleren zijn boven melk van het moederdier. Het is aan de veehouder om te bepalen wat de beste zorg is voor het individuele kalf.

27 Wat doet het tekort aan melk, het aanbieden in te grote hoeveelheden, in ook nog eens drinkvoorzieningen die ze niet snappen of leiden tot problemen omdat ze te snel drinken, met de gezondheid van een kalf, denkt u?

Antwoord De manier waarop de melk wordt aangeboden en de hoeveelheden dienen te zijn afgestemd op het kalf.

28 Kunt u bevestigen dat er, naast de kalfjes die dood worden geboren of door ziekte in de eerste 14 dagen sterven in de stal, ook kalfjes worden doodgespoten op het bedrijf?

Antwoord Ja, dit gebeurt, maar is geen routine. Er kunnen zich situaties voordoen waarin het noodzakelijk is dat een dier verder lijden wordt bespaard, zoals ziekten en ongevallen.

29 Hoeveel kalfjes zijn er per jaar doodgespoten in 2015, 2016, 2017 en 2018?

Antwoord Over deze gegevens beschik ik niet.

30 Op welke leeftijd is dit gebeurd (tot 14 dagen, 14 dagen tot zes maanden of zes maanden tot een jaar)?

Antwoord Over deze gegevens beschik ik niet.

31 Hoeveel kalfjes zijn hiervan doodgespoten omdat zij te licht waren?

Antwoord De sector zet zich ervoor in dat alle kalveren een nuttige bestemming krijgen. Het euthanaseren van kalveren alleen omdat zij te licht zijn, past niet binnen dit beleid. Kalfjes die lichter zijn dan 36 kg mogen volgens private afspraken in de sector niet worden afgevoerd naar het vleeskalver-bedrijf, en blijven dus langer op het melkveebedrijf om zwaarder en sterker te worden. Als kalveren op 35 dagen leeftijd nog een 36 kg zijn spelen er vrijwel altijd meer gezondheidsproblemen en is het de vraag of een dier een waardig leven tegemoet gaat. In zulke gevallen kan omwille van het welzijn van het dier euthanasie te prefereren zijn.

32 Hoeveel kalfjes zijn hiervan doodgespoten om medische redenen en wat waren deze redenen?

Antwoord Over deze gegevens beschik niet.

33 Hoeveel kalfjes zijn er in deze periode doodgespoten omdat zij niet konden worden «afgezet», omdat het aanbod van kalfjes groter was dan de vraag?

Antwoord Alle kalveren die gezond zijn en op 35 dagen leeftijd een gewicht van 36 kg hebben behaald, krijgen een plek in de kalverhouderij. Dieren die hieraan niet voldoen vallen onder verantwoordelijkheid van de veehouder en kunnen een andere bestemming, zoals de roodvleessector krijgen. Zie hiervoor ook mijn antwoord op vraag 31.

34 Wie spuit de kalfjes dood?

Antwoord Op het moment dat een dier geëuthanaseerd dient te worden, moet er worden voldaan aan de vigerende wetgeving. Het doden door middel van een injectie is voorbehouden aan een dierenarts.

35 Wie beoordeelt of het gerechtvaardigd of noodzakelijk is om de kalfjes dood te spuiten en wat zijn hierbij de afwegingen?

Antwoord Deze afweging dient primair door de veehouder gemaakt te worden, al dan niet in samenspraak met zijn of haar dierenarts. Het doden van gezonde, jonge, te licht bevonden kalveren om alleen economische redenen vind ik maatschappelijk gezien onacceptabel.

36 Kunt u bevestigen dat kalfjes die na 14 dagen te licht zijn om te worden afgevoerd naar een mesterij, sinds anderhalf jaar -als gevolg van de invoering van het sectorplan Vitaal kalf- nog 20 dagen op het melkveebe-drijf blijven om zwaarder te worden?

Antwoord Dat klopt. Veehandelaars nemen geen kalveren mee die op 14 dagen leeftijd nog geen 36 kg zijn.

37 Kunt u bevestigen dat kalfjes die na deze 20 dagen nog steeds te licht zijn, op verzamelplaatsen terecht komen?

Antwoord Dat is niet correct. Voor dieren die na 35 dagen nog niet op een gewicht van 36 kg zijn, is geen plek in de kalverhouderij en deze dieren worden niet meegenomen naar een verzamelplaats. Zie verder ook mijn antwoorden op de vragen 31 en 33.

38 Wat is er sinds de invoering van deze regel gebeurt met de kalfjes die na deze periode van 34 dagen op verzamelplaatsen terecht zijn gekomen?

Antwoord Zoals ik heb aangegeven in mijn antwoord op vraag 37 zijn deze kalfjes niet op verzamelplaatsen terecht gekomen