Kamer­vragen aan de minister van LNV over aantasting welzijn dikbil­koeien

Indiendatum: apr. 2008
Antwoorddatum: 18 mei 2008

1
Kent u het bericht “dikbilkoe die natuurlijk kan baren”? 1)

Ja.

2
Is het waar dat 85-90% van de dikbilkoeien niet in staat is via natuurlijke weg een kalf ter wereld te brengen? Zo ja, hoe is dit percentage van onnatuurlijke bevallingen zo hoog geworden? Zo neen, wat is dan het juiste percentage?

In Nederland worden diverse vleesveerassen gehouden. Belgisch (Wit)Blauw en Verbeterd Roodbont zijn voorbeelden van rassen met extreme bespiering. Zij maken ongeveer
15% uit van de totale hoeveelheid gehouden vleesveemoederdieren. Bij deze twee extreem bespierde rassen wordt in 85-9o% van de gevallen een keizersnede toege¬past.
Bij de andere rassen ligt dat percentage, afhankelijk van het ras, tussen de 5 en 30%.
De oorzaak van het hoge percentage keizersneden ligt met name in het gevoerde fok¬beleid. Waarschijnlijk gaat de selectie op spiermassa gepaard met een - onbedoelde - selectie op moederdieren met een nauw bekken. Daarnaast is de keizer¬snede ook een routinematige ingreep geworden en wordt door de veehouder veelal geen bewuste keuze meer gemaakt tussen natuurlijk afkalven en een keizersnede.

3
Deelt u de mening dat het onacceptabel is om vanwege economische redenen een koeien¬ras kunstmatig in stand te houden dat vrijwel geheel afhankelijk is van keizersneden ten behoeve van de voortplanting? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom niet?

Zoals ook aangegeven in de nota dierenwelzijn signaleer ik welzijnsproblemen bij deze extreem bespierde vleesrassen.
De gehanteerde aanpak is dat de sector samen met onderzoekers van de Wageningen UR de mogelijkheden onderzoekt om te komen tot een forse vermindering van het aantal keizersnedes. Omdat ik dit belangrijk vind draag ik ook bij aan dit onderzoek.

4
Is het waar dat uw ministerie steun geeft aan onderzoek naar mogelijkheden om meer natuurlijke geboortes plaats te kunnen laten vinden? Zo ja, wat is de opzet van het onderzoek en hoe groot is de bijdrage van het ministerie?

Mede op initiatief van de sector wordt op dit moment samen met wetenschappers gezocht naar mogelijkheden om te komen tot een forse reductie van het aantal keizersneden.
Het onderzoek loopt van 2006 tot en met 2009 en wordt betaald door de Federatie Vleesvee¬stamboeken en LNV. De bijdrage van LNV bedraagt tot en met dit jaar ongeveer 100.000 euro. In het onderzoek is eerst gekeken naar de haalbaarheid en de wil bij KI-organisaties, stamboeken en fokkers om zich hiervoor in te zetten. Zij hebben aangegeven mee te werken en staan hier positief in. Vervolgens is gekeken naar de wijze waarop tot minder keizersnedes gekomen kan worden. Om de noodzaak van keizersnedes te vermin¬deren wordt ingezet op een aangepast fokprogramma. Daarnaast moet het gebruik van keizersnedes verminderen door gedragsverandering bij vleesveehouders. Zij moeten bewuster omgaan met de keuze voor een keizersnede of natuurlijke afkalving.
Er wordt samengewerkt met universiteiten en fokorganisaties in België en Engeland die goede ervaringen hebben met natuurlijke afkalving en geboorten bij vleesveerassen.

5
Bent u bereid voor de toekomst een minimaal percentage voor te schrijven in welke gevallen runderen via natuurlijke weg kunnen kalveren? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?

Ik ben van mening dat het houderijsysteem zodanig aangepast moet worden dat routine¬matige keizersnedes niet meer nodig zijn. Zoals aangegeven bij vraag 4 worden op dit moment verschillende sporen bewandeld om van de routinematige ingrepen af te komen.

6
Bent u bereid om ethische redenen een exportverbod in te stellen op dikbilkoeien en sperma van dikbilstieren die door hun genetische aanleg problemen veroorzaken bij het via natuurlijke weg ter wereld komen van de kalveren? Zo ja, op welke termijn en wijze? Zo neen, waarom niet?

De Gezondheids- en welzijnswet voor dieren biedt op dit moment geen mogelijkheid om export van dikbilkoeien of sperma van dikbilstieren te verbieden. Bovendien ligt de proble¬matiek van de moeilijke geboortes niet zozeer in de genetische aanleg voor extreme bespiering als wel in het te nauwe bekken bij het moederdier. Onder de populatie van koeien met extreme bespiering bevinden zich ook dieren met een nauwer bekken. Bij routinematig gebruik van keizersnedes worden deze dieren niet meer uitgeselecteerd.
Zo wordt dit kenmerk onbedoeld in de populatie gebracht. Het is dus niet zozeer het ‘dikbilgen’ dat verantwoordelijk is voor de moeilijke geboortes als wel de grootte van het moederdier. Er zijn ook rassen met het ‘dikbilgen’ waarbij het overgrote deel afkalft zonder assistentie.

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,

G. Verburg





1) Resource, 17 april 2008.