Kamer­vragen aan de minister van LNV over de grote sterfte onder uitge­zette korhoenders

Indiendatum: jun. 2008
Antwoorddatum: 13 jul. 2008

Geachte Voorzitter,

Hierbij doe ik u toekomen mijn antwoorden op vragen van het lid Thieme (PvdD) over de grote sterfte onder uitgezette korhoenders (ingezonden 30 juni 2008).

1
Kent u de berichten “Terugkeer korhoenders geen succes” en “Korhoender houdt zich staande op Hoge Veluwe”) ?

Ja.

2
Wat is uw mening over het resultaat dat van de 29 uitgezette korhoenders er slechts 5 met zekerheid het eerste jaar hebben overleefd?

Het gaat hier om in gevangenschap gefokte dieren, die in een beschermde omgeving zijn opgegroeid en waarop na het vrijlaten plots de normale natuurlijke selectiedruk van toepassing wordt. Zijn de normale verliezen onder in het wild geboren dieren al hoog, dan ligt het voor de hand dat deze onder in gevangenschap gefokte dieren vele malen hoger zijn. Dat was vooraf bekend en ingecalculeerd. Studies naar herintroductie van korhoenders elders (Seiler et al. 2000) tonen aan dat de grootste verliezen plaatsvinden in de eerste periode na het uitzetten. Hoeveel van de 29 in 2007 uitgezette dieren nog in leven zijn, kon niet worden vastgesteld. Vast staat dat elf dieren dood zijn teruggevonden en dat in april 2008 nog vijf vogels (twee hanen en drie hennen) in leven waren. Het lot van de overige uitgezette dieren is niet bekend. In vergelijking met herintroducties elders zijn dat geen extreem hoge verliezen.


3
Hebt u een verklaring voor de nogal verschillende percepties die spreken uit de diverse berichten over dit onderwerp? Zijn er objectieve criteria waaraan het resultaat van een dergelijk herintroductieproces te meten is? Zo neen, waarom niet en bent u bereid deze te doen ontwikkelen? Zo ja, welke objectieve criteria zijn dat en hoe beoordeelt u de resultaten van het uitzetprogramma op basis van die criteria?

Het betreffende herintroductieproject is niet onomstreden, maar er zijn voor- en tegen¬standers van het project. Het is evident dat die voor- en tegenstanders ook verschillend aankijken tegen het verloop van het project. Voor de objectieve criteria aan de hand waarvan herintroductieprojecten worden beoordeeld, verwijs ik u naar de Beleidslijn herintroducties . De resultaten van bedoeld herintroductieproject kunnen thans nog niet objectief worden beoordeeld vanwege de beperkte tijd dat het project nu loopt, namelijk pas sinds de nazomer van 2007.

4
Bent u bereid de vergunning voor het uitzetten van korhoenders te heroverwegen naar aanleiding van de massale sterfte onder de uitgezette dieren? Zo neen, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?

Neen. Zie mijn antwoord op de vragen 2 en 3. Daar komt bij dat Nederland op grond van de Vogelrichtlijn een instandhoudingsverplichting heeft voor het korhoen. Aan die verplichting kan voor de sinds de inwerkingtreding van de Vogelrichtlijn verdwenen populaties slechts worden voldaan door herintroductie van in gevangenschap gefokte dieren. Ik acht het uitgesloten dat de plaatsen waar korhoenpopulaties zijn verdwenen weer op natuurlijke wijze kunnen worden bevolkt vanuit de laatste nog natuurlijke populatie op de Sallandse Heuvelrug.

5 en 11
Hoe beoordeelt u de kans op toekomstig succes van het uitzetten van gedomesticeerde korhoenders, nu is gemeld dat de predatie vooral afkomstig is van beschermde roofdieren waarvan de aanwezigheid als een gegeven moet worden beschouwd?

Deelt u de mening dat, gelet op de aanzienlijke predatie op de uitgezette dieren en het vluchtgedrag naar andere gebieden, de Hoge Veluwe geen geschikt gebied is om korhoenders uit te zetten? Zo ja, welke consequenties heeft dat voor de vergunning? Zo neen, waarom niet?

Of het project al dan niet succesvol is geweest, zal blijken uit de evaluatie. Er is in een tussentijdse evaluatie voorzien in 2009. Dan kunnen de eerste voorzichtige conclusies worden getrokken.


6
Onderkent u het risico van ongeoorloofde bestrijding van roofdieren of ontmoediging van hun aanwezigheid bij een prestigieus uitzetprogramma als het onderhavige en hoe valt dergelijke bestrijding te voorkomen in een gebied dat ’s nachts geen enkele sociale controle kent wegens haar gesloten karakter?

Ik heb voorshands geen enkele reden om te twijfelen aan de integriteit van het bestuur en de medewerkers van Nationaal Park De Hoge Veluwe. Bovendien realiseren betrokkenen bij het herintroductieproject zich terdege dat een korhoenderpopulatie, wil deze kunnen overleven, om zal moeten kunnen gaan met predatiedruk door onder meer een toppredator als de havik.

7 en 8
Hoeveel korhoenders bevinden zich op dit moment in gevangenschap binnen de beheers¬bevoegdheid van het Nationale Park de Hoge Veluwe en hoe zien toekomstige uitzet¬plannen eruit qua aantallen en geplande tijdstippen?

Kent u het rapport “Voortgangsrapportage 2007 herintroductie Korhoen in Het Nationale Park De Hoge Veluwe”?

Het aantal binnen de beheersbevoegdheid van het Nationaal Park De Hoge Veluwe in gevangenschap gehouden korhoenders varieert. Er worden immers dieren geboren en uitgezet en ook in gevangenschap gaan dieren dood. Bovendien bestaat de mogelijkheid om dieren met de juiste genetische vingerafdruk van elders te betrekken. Ik ga er dan ook voorshands van uit dat voldoende in gevangenschap gefokte dieren beschikbaar zullen zijn om het herintroductieproject te vervolgen. Hoe toekomstige uitzetplannen eruit zien is mij niet bekend. Ik ken de Voortgangsrapportage 2007 herintroductie korhoen in het Nationale Park De Hoge Veluwe.

9
Deelt u de conclusie dat een aanzienlijk deel van de uitgezette korhoenders het Nationale Park de Hoge Veluwe ontvlucht kan zijn naar gebieden zoals Deelerwoud en vliegbasis Deelen?

De voortgangsrapportage vermeldt dat ten minste vijf van de uitgezette dieren in het nabijgelegen Deelerwoud zijn waargenomen.

10
Deelt u de conclusie dat daarmee de vrees van de Faunabescherming bewaarheid wordt, dat de vogels wegtrekken uit het uitzetgebied en zich kunnen gaan vermengen met inheemse populaties van korhoenders?

Neen. Dat van de uitgezette dieren er enige in het nabijgelegen Deelerwoud zijn waargenomen betekent niet op voorhand dat uitgezette dieren ook op eigen kracht de inheemse populatie van de verder weg gelegen Sallandse Heuvelrug kunnen bereiken. Het Deelerwoud grenst aan het Nationale Park De Hoge Veluwe en voorziet in een soortgelijk voor korhoenders geschikt biotoop.
Om de Sallandse Heuvelrug te bereiken zouden korhoenders grote afstanden niet voor korhoenders geschikt biotoop moeten oversteken. Ik wijs u er in dit verband op dat in de uitspraak in het door De Faunabescherming aangetekende beroep ook de Raad van State heeft geoordeeld dat niet aannemelijk is dat korhoenders op eigen kracht vanuit het Nationale Park Hoge Veluwe de Sallandse Heuvelrug zullen bereiken.

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,



G. Verburg