Kamer­vragen aan de minister van LNV over de herin­voering van ‘controles aan de klep’ door contro­leurs van de VWA bij lange afstand­trans­porten van levende dieren

Indiendatum: aug. 2007
Antwoorddatum: 9 sep. 2007

Geachte Voorzitter,

Hierbij doe ik u de antwoorden toekomen op de vragen die gesteld zijn door het lid Thieme (PvdD) over de herinvoering controles aan de klep.

1
Kent u het bericht ‘dode varkens na transport geen incident’?

Ja

2, 3 en 4
Is het waar dat tot het najaar 2004 een keuringsambtenaar van de Voedsel- en warenautoriteit (VWA) aanwezig moest zijn bij het opladen van varkens en andere dieren voor transport? Zo ja, bij welke diertransporten en in welke frequentie was een VWA-controleur aanwezig? Zo neen, wat waren dan de voorschriften voor het transport van levende dieren, werden deze gecontroleerd en door wie?

Is het waar dat tot het najaar 2004 door een VWA-controleur de beladingsgraad per vierkante meter en de aanwezigheid van gezonde varkens werden gecontroleerd? Zo ja, hoe vaak en op welke wijze werd er gecontroleerd? Kunt u een overzicht geven van de geconstateerde overtredingen van de afgelopen vijf jaar, uitgesplitst per jaar? Zo neen, waarop werd wel gecontroleerd en kunt u een overzicht geven van de geconstateerde overtredingen van de afgelopen vijf jaar, uitgesplitst per jaar?

Is het waar dat de standaard controle van de beladingsgraad en de diergezondheid bij het opladen van vrachtwagens met levende dieren is afgeschaft? Zo ja, kunt u aangeven waarom deze controle is afgeschaft? Deelt u de mening dat deze afschaffing een verbetering of verslechtering is? Kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, op welke wijze vindt nu de controle plaats bij het opladen van vrachtwagens met levende dieren en waarop wordt gecontroleerd?

In geval van export van levende dieren dient altijd een keuring plaats te vinden. Dit werd in het verleden uitgevoerd door de RVV en met het samengaan van RVV en KvW in de VWA wordt dit thans uitgevoerd door de VWA. De belangrijkste aspecten van de keuring betreffen het dier, de transportwagen en de bijbehorende administratie.
In principe vindt deze controle aan de klep plaats. Als er een ondertekend geldig branche¬protocol is, vindt er geen controle aan de klep plaats. Dan wordt de keuring van de dieren, het vervoermiddel en de administratie verricht als de dieren nog niet geladen zijn. Er zijn brancheprotocollen voor de export van varkens (enkele jaren) en sinds begin 2007 ook voor runderen. Voor andere sectoren bestaat deze mogelijkheid momenteel niet. Met de ondertekening van het brancheprotocol wordt verklaard dat men zich houdt aan de vigerende regelgeving, gemaakte werkafspraken en omschreven werkwijzen. Deze afspraak gebeurt op vrijwillige basis en kan ook zo weer ingetrokken worden indien blijkt dat de exporteur de eigen verantwoordelijkheid niet aan kan.

De beladingsgraad is een onderdeel van de controle. Deze staat los van het brancheprotocol. Voorheen stond de laadoppervlakte vermeld op de zogenaamde vervoersplaat maar met de introductie van de transportverordening is deze verplichting komen te vervallen. De totale laadoppervlakte staat nu vermeld op het verplichte certificaat voor vervoermiddelen die ingezet worden voor lange afstandstransporten (> 8 uur). De Transportverordening 1/2005 geeft per diersoort handvatten, vuistregels of directe voorschriften over de beladingsnorm. Voor transport korter dan 8 uur is geen certificaat voor het wegvervoermiddel vereist.
Tijdens de keuring door de certificerende dierenarts wordt onder andere nagegaan of het aantal te laden dieren op het certificaat in overeenstemming is met het laadoppervlakte en of de te laden dieren geschikt zijn om getransporteerd te worden. Indien dit niet het geval is mag er niet gecertificeerd worden.
Er is geen centrale database waarin wordt bijgehouden welke afwijkingen zijn aangetroffen.

5 en 6
Kunt u aangeven of het mogelijk is dat afgekeurde varkens of varkens die niet voldoende gezond zijn toch op transport worden gezet, zoals dierenarts De Vries heeft beschreven? Zo ja, vindt u dit een gewenste ontwikkeling? Kunt u uw antwoord toelichten? Zo neen, via welk controlemechanisme kunt u constateren dat dit niet kan gebeuren? Hoe betrouwbaar is deze observatie?
Op welke wijze kunt u garanderen dat vrachtwagens niet te zwaar worden beladen en op welke wijze houdt u toezicht op de eis dat afgekeurde varkens niet meegaan met het transport?

Dieren die door de certificerende dierenarts om redenen van gezondheid of welzijn als niet geschikt om te vervoeren worden aangewezen, worden door de dierenarts als zodanig gemerkt en mogen niet worden opgeladen. Dit is ook een onderdeel van het brancheprotocol. Theoretisch is het mogelijk dat, na vertrek van de dierenarts, deze dieren alsnog worden opgeladen. Dit is in strijd met het afgesproken brancheprotocol.

De VWA houdt ook toezicht op het slachthuis en kan bij het constateren van bepaalde overtredingen, zoals overbelading, de AID inschakelen en/of het brancheprotocol intrekken waardoor de dierenarts weer aan de klep gaat keuren en zicht houdt op de dieren die ook daadwerkelijk geladen worden.
De AID controleert steekproefsgewijs, zowel op de weg als in slachthuizen. Andere mogelijke maatregelen zijn waarschuwingen of het intrekken van vergunningen. Ten algemene kan gesteld worden dat de beleidsregels dierenwelzijn van toepassing zijn.

7, 8 en 10
Deelt u de mening dat het huidige controlemechanisme niet voldoet, zoals blijkt uit de grote hoeveelheid misstanden die de laatste maanden wordt gerapporteerd door diverse dierenorganisaties zoals Dier en Recht, Compassion in World Farming, Varkens in Nood en Animals Angels?
Deelt u de mening dat de sector niet in staat is om via zelfregulatie misstanden in de lange afstandstransporten te voorkomen en uit te bannen? Zo ja, op welke wijze gaat u hierin verandering brengen en binnen welke termijn? Zo neen, hoe verklaart u dan de grote aantallen ‘incidenten’ met de lange afstandstransporten van levende dieren?

Geen enkel systeem is in staat om elke mogelijke overtreding te voorkomen. Dat neemt niet weg dat elke melding er één teveel is. Ik heb daarom de sector ter verantwoording geroepen en tijdens het overleg aangegeven dat ik aanpassing van de regelgeving zal gaan overwegen indien zij niet hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Overigens is bij een aantal exporteurs het brancheprotocol ingetrokken en vindt weer controle bij het inladen van de dieren plaats. Voor mijn antwoord op de vragen over zelfregulering verwijs ik naar mijn brief over diertransport die heden aan uw Kamer is verzonden.

9
Deelt u de mening dat de regels ten aanzien van lange afstandstransporten van levende dieren zo zijn afgezwakt door de keurende instantie dat de controle is weggevallen? Zo ja, op welke wijze wilt u dit verbeteren en binnen welke termijn? Zo neen, waaruit blijkt dat de regels en de controle daarop niet verslechterd zijn sinds 2005?

Nee. De regels ten aanzien van lange afstandstransporten zijn door het van kracht worden van de nieuwe transportverordening verder aangescherpt. De controle door zowel de VWA als de AID is nog steeds gericht op de naleving van de regelgeving. In het kader van het programmatisch handhaven zal de nadruk wel steeds meer gaan liggen op verscherpte controle van degenen waarvan aangetoond wordt dat zij willens en wetens de regel¬geving structureel overtreden.

DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,


G. Verburg