Kamer­vragen aan de ministers van VWS, LNV en Justitie over de komst van mega­be­drijven en de vergrote kans op verspreiding van de MRSA bacterie

Indiendatum: aug. 2007
Antwoorddatum: 15 okt. 2007

Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Thieme over de komst van megabedrijven en de vergrote kans op de verspreiding van de MRSA-bacterie.

1
Kent u het bericht ‘Angst voor bacterie’?

1
Ja

2
Kunt u aangeven of de komst van megavarkensbedrijven met meer dan 5000 varkens per locatie de kans op een besmetting van omwonende bewoners met de MRSA-bacterie zal kunnen vergroten? Zo ja, is daar onderzoek naar gedaan of bent u bereid tot het instellen van een dergelijk onderzoek? Zo neen, waaruit blijkt dat het risico niet zal toenemen.

2
In de praktijk zijn er nog geen gevallen bekend van besmetting van omwonenden met de MRSA-bacterie. Ik kan echter niet uitsluiten dat de vestiging van grote varkensbedrijven de kans hierop kan vergroten. Er is hiernaar tot nu toe echter nog nauwelijks onderzoek gedaan. In een door het Ministerie van LNV gefinancierd onderzoeksprogramma naar veehouderij gerelateerde MRSA, wordt wel gekeken naar de mate van uitstoot van MRSA via de lucht. De eerste resultaten hiervan komen naar verwachting tegen het einde van dit jaar beschikbaar.

3
Welke factoren zijn van invloed op het verspreidingsrisico vanuit de varkenshouderij naar de omgeving? In hoeverre kunnen menselijke vergissingen toch leiden tot ongewilde besmetting van de omgeving? Zijn er wetenschappelijke onderzoeksresultaten beschikbaar naar de verspreiding van de MRSA-bacterie in de omgeving van varkenshouderijen?

3
Dit wordt momenteel onderzocht in het door de Minister van LNV gefinancierde onderzoeksprogramma. Te denken valt aan de mate van vóórkomen van MRSA in de bedrijven, het soort bedrijf, de mate van direct contact met de varkens en de behandeling van de afgevoerde lucht. Ook de weersomstandigheden lijken van invloed op de verspreiding van MRSA, via de lucht naar het omringende milieu.

Bij de analyse van de onderzoeksgegevens zal ook aandacht worden besteed aan de mogelijke effecten van gebruikelijke agrarische activiteiten zoals het uitrijden van mest en het in- en uitladen van dieren.

Recent zijn Amerikaanse publicaties verschenen, waarin melding gemaakt is van verspreiding van resistente bacteriën, met name stafylokokken, in de omgeving van varkensbedrijven (Gibbs, Green et al. (1)).

4
Acht u het verantwoord omwonenden eventueel bloot te stellen aan dergelijke invloeden? Zo ja, waarom?

4
Zoals aangegeven in mijn antwoord op uw tweede vraag, zijn er in de praktijk nog geen gevallen bekend van MRSA-besmettingen via de lucht. Meer onderzoek is nodig om uitspraken te kunnen doen over de mogelijke risico’s voor omwonenden in Nederland via deze route. Pas wanneer de resultaten van dergelijk onderzoek bekend zijn, is het voor mij mogelijk om een antwoord te geven op uw vraag.

5
Op welke wijze kunnen omwonenden van een varkenshouderij voorkomen dat zij bloot kunnen worden gesteld aan de MRSA-bacterie? Kunnen deze omwonenden met succes een mogelijk risico op besmetting aanvoeren in de bezwaarschriften tegen de komst van nieuwe megabedrijven in Landbouw Ontwikkeling gebieden? Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet? Acht u dit rechtvaardig jegens de bewoners?

5
Het is bekend dat met name mensen die intensief contact hebben met levende varkens, een kans op besmetting hebben. Om de risico’s op besmetting zo klein mogelijk te houden, is het voor omwonenden daarom raadzaam om rechtstreekse contacten met varkens zoveel mogelijk te vermijden. Of omwonenden de risico’s van overdracht van MRSA kunnen aanvoeren in bezwaarschriften tegen de komst van megabedrijven in Landbouw Ontwikkelingsgebieden, is een kwestie tussen omwonenden en de betreffende gemeente. Over de haalbaarheid hiervan kan ik geen uitspraak doen.

6
Wordt een nieuw te vestigen varkenshouderijbedrijf verplicht een risico-analyse uit te voeren waarbij inzicht wordt verkregen in de kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar omwonenden? Zo ja, op welke wijze, wie beoordeelt het risico en welke consequenties worden daaraan verbonden? Zo neen, waarom niet en op grond waarvan acht u een risico analyse niet noodzakelijk?

6
Er bestaan nog geen plannen om nieuwe varkenshouderijbedrijven te verplichten een risico-analyse te laten uitvoeren met betrekking tot de kans op verspreiding van de MRSA-bacterie naar omwonenden. Zie verder ook het antwoord op vraag 4.

7
Kunt u aangeven of bij eventuele verspreiding van de MRSA-bacterie door een varkenshouderijbedrijf het bedrijf door de omwonenden via een civielrechtelijke procedure aansprakelijk gesteld kan worden? Zo ja, kan ook een civielrechtelijke procedure worden opgestart op basis van het potentiële risico op MRSA-besmetting door het varkenshouderijbedrijf? Zo neen, waarom niet? Op welke andere manier kunnen omwonenden de materiële en immateriële schade verhalen op de veroorzaker?

7
Voor zover mij bekend staat het omwonenden altijd vrij om een civielrechtelijke procedure op te starten. Eventuele andere manieren om de materiële en immateriële schade te verhalen zijn mij niet bekend.

(1) - Green CF, Gibbs SG, Tarwater PM, Mota LC, Scarpino PV. Bacterial plume emanating from the air surrounding swine confinement operations. J Occup Environ Hyg. 2006 Jan;3(1):9-15.
- Gibbs SG, Green CF, Tarwater PM, Mota LC, Mena KD, Scarpino PV. Isolation of antibiotic-resistant bacteria from the air plume downwind of a swine confined or concentrated animal feeding operation. Environ Health Perspect. 2006 Jul;114(7):1032-7.