Kamer­vragen aan de ministesr van LNV en Ontwik­ke­lings­sa­men­werking over de export­sub­sidie op varkens­vlees

Indiendatum: nov. 2007
Antwoorddatum: 17 dec. 2007

Geachte Voorzitter,

Hierbij doe ik u, mede namens de minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Thieme over de exportsubsidie op varkensvlees.

1
Kent u het bericht ‘Brussel wil subsidie export varkensvlees’?

Ja.

2
Deelt u de wens van de Europese Commissie om exportsubsidies te verstrekken voor de verkoop van varkensvlees in landen buiten de Europese Unie? Zo ja, waarom deelt u de mening dat de Nederlandse varkenssector recht heeft op gemeenschapsgeld voor het verkopen van hun producten over de Europese grens? Zo neen, waarom staat u afhoudend tegenover het verstrekken van expertsubsidies? Kunt u toezeggen de Nederlandse varkenssector geen exportsubsidie te vertrekken?

Nee, ik ben van oordeel dat vraag en aanbod in de EU in beginsel door marktwerking met elkaar in evenwicht gebracht moeten worden. Bovendien zijn de marktvooruitzichten voor varkensvlees voor het komend half jaar niet ongunstig. Nederland heeft om die reden dan ook niet voor het Commissievoorstel voor herintroductie van exportrestituties voor varkensvlees gestemd dat conform de besluitvormingsregels van de comitologie tot stand is gekomen. Omdat het een Europese maatregel betreft, kunnen ondernemers van individuele lidstaten er niet van uitgezonderd worden.

3
Kunt u aangeven waarom exportsubsidies maatschappelijk zijn gewenst en welke personen, organisaties en bedrijven er baat bij hebben als exportsubsidies worden verstrekt?
Kunt u daarbij expliciteren waarom exportsubsidies nog gewenst zijn in relatie tot het streven van dit kabinet naar duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen? Kunt u ook aangeven op welke wijze Nederlandse burgers baat hebben, direct of indirect, bij het verstrekken van exportsubsidies aan de varkenssector?

Exportrestituties zijn voor sommige landbouwproducten onderdeel van het instrumenta¬rium voor marktbeheer dat de Europese Gemeenschap tot haar beschikking heeft zolang er geen overeenstemming bereikt is in de WTO over de afschaffing van alle vormen van exportsteun. Nederland stelt zich echter ten algemene terughoudend op bij voorstellen om exportrestituties te verhogen. Gebruik ervan kan niettemin op dit moment nog aan de orde zijn als extreme marktomstandigheden daar aanleiding toe geven. In beginsel kan elke exporteur exportrestituties aanvragen als deze voor een bepaald product beschikbaar zijn. De gegevens van alle ontvangers van exportrestituties (naam, woonplaats, postcode en postcodegebied, bedrag, provincie) worden elk jaar op de website van mijn departement gepubliceerd.

4
Kunt u aangeven waarom de varkenssector, welke in Nederland al jaarlijks honderden miljoenen euro’s aan maatschappelijke kosten veroorzaakt vanwege de vervuiling van lucht, water en bodem met onder anderen ammoniak, recht zou kunnen hebben op een exportsubsidie?

De Europese Commissie beoordeelt, conform de daarvoor geldende regels die zijn vastgelegd in de gemeenschappelijke marktordening voor varkensvlees, voortdurend de marktsituatie en doet, indien marktomstandigheden daar aanleiding toe geven, voorstellen voor exportrestituties. De lidstaten geven in het beheerscomité varkensvlees hun advies over deze voorstellen. In onderhavige geval komen de exportrestituties in de plaats van gedeeltelijke subsidiëring van de kosten van private opslag waartoe medio oktober 2007 werd besloten.

5
Deelt u de mening dat overheidssubsidies alleen kunnen worden verstrekt aan bedrijven, organisaties en personen die het algemeen belang dienen en belangrijke maatschappelijke waarden uitdragen? Zo ja, kunt u aangeven waarom de varkenssector recht heeft op subsidies gelet op de belangrijke maatschappelijke waarden zoals schoon milieu en een beter dierenwelzijn?

Nee, ik ben van oordeel dat elk bedrijf dat zich houdt aan communautaire en nationale regels in aanmerking dient te komen voor een exportrestitutie als deze voor een bepaald product beschikbaar is.

6
Kunt u aangeven op welke wijze de exportsubsidie op varkensvlees kan leiden tot een verstoring van de markt waarin dit vlees terechtkomt? Kunt u aangeven op welke wijze u deze verstoringen tracht te voorkomen?

De Europese Commissie heeft gemeend exportrestituties te moeten herintroduceren vanwege de sterk gestegen voerkosten en de zwakke dollar, en stelt daarmee Europese exporteurs in staat in derde landen te kunnen blijven concurreren met andere aanbieders. Dit kan inderdaad leiden tot marktverstoring. Om die reden is Nederland - ook in dit geval - terughoudend met de verlening van exportrestituties.

7
Kunt u aangeven naar welke landen het varkensvlees met subsidie zal worden geëxporteerd? Kunt u aangeven op welke wijze de binnenlandse producenten van varkensvlees worden beschermd tegen gesubsidieerd vlees uit de Europese Unie?

De exportrestituties gelden voor alle bestemmingen. Ervaringen uit het verleden hebben geleerd dat de belangrijke bestemmingen Rusland, andere voormalige Sovjetrepublieken, China en Hongkong zullen zijn. Mijn verwachting is dat met restituties geëxporteerd varkensvlees ook deze keer niet of nauwelijks naar ontwikkelingslanden zal gaan.

8
Deelt u de mening dat exportsubsidies op gespannen voet kunnen staan met de ontwikkelingsmogelijkheden van boeren in ontwikkelingslanden en daarom ongewenst zijn? Zo ja, op welke wijze tracht u dit te voorkomen? Zo neen, waarom niet?

In sommige gevallen kunnen exportrestituties leiden tot marktverstoringen. Daarom sta ik ook terughoudend tegenover de verlening van exportrestituties en waar dat wel geschiedt, zet ik me in om ontwikkelingslanden zoveel mogelijk te ontzien. Overigens kunnen ontwikkelingslanden conform de WTO-regels veelal hogere invoertarieven hanteren op ingevoerde (landbouw)producten dan ze nu in de praktijk toepassen. Daarnaast hebben ze het recht specifieke vrijwaringsmaatregelen te treffen bij (dreigende) schade voor eigen producenten. Daardoor hebben ze in beginsel veel ruimte om hun binnenlandse producenten af te schermen als zij dat wensen. Het is de verantwoor¬delijk¬heid van elk land om bij een dergelijke beslissing de verschillende binnenlandse belangen van en effecten op overheid, lokale boeren, consumenten en regionale markten tegen elkaar af te wegen.