Vragen Kostic c.s. over het onderzoek ‘meer ziek­ma­kende stoffen in de lucht bij 123 bedrijven door heel Neder­land’

Indiendatum: 25 okt. 2024

Vragen van het lid Kostić (Partij voor de Dieren), het lid Koekkoek (Volt), het lid Gabriëls (GL/PvdA), het lid Van Kent (SP) en het lid Bamenga (D66), aan de Staatsecretaris Openbaar Vervoer en Milieu naar aanleiding van het RTL Nieuws onderzoek ‘meer ziekmakende stoffen in de lucht bij 123 bedrijven door heel Nederland’ van 25 oktober.

1. Is de staatssecretaris bekend met het onderzoek van RTL Nieuws[1] waaruit blijkt dat bij 56% van de onderzochte bedrijven de uitstoot van één of meer zeer zorgwekkende stoffen – die o.a. de hersenen van kinderen kunnen schaden en kanker kunnen veroorzaken - tussen 2015 en 2022 is gestegen, ondanks de geldende minimalisatieplicht sinds 2016?

2. Deelt de staatssecretaris de zorgen van toxicoloog Paul Scheepers over de toegenomen uitstoot van Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK's) en het verhoogde risico op kanker dat hiermee gepaard gaat? Zo nee, waar baseert de staatssecretaris zich dan op?

3. Deelt de staatssecretaris de kennis van toxicoloog Paul Scheepers dat zelfs een toename van 1% al heel ernstig is? Zo nee, waar baseert de staatssecretaris zich dan op?

4. Welke mogelijkheden en instrumenten hebben bevoegde gezagen, inclusief het Rijk, om zo snel mogelijk op te treden tegen bedrijven die niet hebben voldaan aan de minimalisatieplicht voor zeer zorgwekkende stoffen?

5. Kan de staatssecretaris de Kamer een overzicht sturen over welke stappen bevoegde gezagen nu gaan nemen?

6. Welke concrete stappen en op welke termijn gaat de staatssecretaris nemen om de bevoegde gezagen te helpen die nu aan het Rijk vragen om extra hulpmiddelen voor betere toetsing, en aangeven dat ze het interpreteren van regelgeving te complex en tijdintensief vinden?

7. Hoe gaat de staatssecretaris, in lijn met motie Kostic[2], de bevoegde gezagen helpen om zo snel mogelijk alle passende en preventieve maatregelen te nemen om de uitstoot van schadelijke stoffen door grote vervuilers te minimaliseren en de gezondheid van omwonenden en medewerkers te beschermen, en welke tijdlijn hoort daarbij?

8. Hoe beoordeelt de staatssecretaris de effectiviteit van de huidige minimalisatieplicht, gezien het feit dat meer dan de helft van de onderzochte bedrijven er niet in slaagt de uitstoot te verminderen?

9. Is de staatssecretaris bereid om op korte termijn de criteria voor het toetsen van de vijfjaarlijkse plannen van bedrijven aan te scherpen, gezien de uitspraken van gedeputeerden over de vaagheid van de huidige criteria? Zo nee, waarom niet?

10. Welke concrete maatregelen is de staatssecretaris van plan te nemen om de handhaving van de minimalisatieplicht te verbeteren, burgers echt te beschermen en de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen daadwerkelijk terug te dringen? Wat is de planning voor de invoering van de maatregelen?

11. Hoe beoordeelt de staatssecretaris de verklaring van sommige bedrijven dat de toename te wijten is aan verhoogde productie? Is de staatssecretaris van mening dat economische groei mag prevaleren boven de gezondheid van mens en milieu? Waar trekt de staatssecretaris een grens?

12. Wat vindt de staatssecretaris van het feit dat bedrijven als Vereniging van Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) niet eens een verklaring hebben voor de stijging van de zeer zorgwekkende stoffen? Welke oplossing ziet de staatssecretaris hiervoor?

13. Wat vindt de staatssecretaris van het feit dat sommige bedrijven bekennen dat ze zelf verkeerde of onvolledige gegevens hebben gerapporteerd en dat sommige bedrijven zelfs stellen dat ze niet weten of hun rapportage wel in overeenstemming is met regelgeving?

14. Heeft de staatssecretaris na zulke berichten nog het gevoel dat hij ‘in control’ is van de gevaarlijke uitstoot die in Nederland plaatsvindt? Zo ja, hoe?

15. Is de staatssecretaris op de hoogte van de discrepantie tussen de vorig jaar gerapporteerde uitstootcijfers van Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK's) door Tata Steel en de kennelijk recent gecorrigeerde cijfers, die een verdubbeling laten zien van de PAK-uitstoot in 2021 ten opzichte van 2020? Zo nee, hoe kan dit? Zo ja, waarom is dit toentertijd niet gedeeld met de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en omwonenden?

16. Kan de staatssecretaris toelichten op basis van welke gegevens het RIVM en de Expertgroep Gezondheid IJmond in hun onderzoeken conclusies hebben getrokken en zijn de nu bekend geworden verhoogde PAK-uitstootcijfers destijds beschikbaar geweest voor deze onderzoeken en dus meegenomen in de onderzoeken?

17. Gezien het grote algemene belang van dit onderwerp, kunt u de Expertgroep Gezondheid IJmond en RIVM vragen om te reflecteren op: a) wat de meest recente kennis over de ZZS/PAK-uitstootcijfers betekent voor de gezondheid en b) of dit iets verandert aan hun eerdere bevindingen, conclusies en aanbevelingen voor de overheid?

18. Kunt u het antwoord van RIVM en de Expertgroep Gezondheid IJmond op de bovenstaande vragen zo snel mogelijk naar de Kamer sturen?

19. Hoe beoordeelt de staatssecretaris het feit dat de cijfers vóór 2021 nog steeds foutief in de emissieregistratie staan? Welke stappen gaat de staatssecretaris ondernemen om ervoor te zorgen dat deze gegevens op een betrouwbare wijze worden gecorrigeerd en wordt RIVM daarbij betrokken?

20. Kan de staatssecretaris verklaren hoe het mogelijk is dat deze significante aanpassing van uitstootcijfers zonder enige ruchtbaarheid is doorgevoerd in in ieder geval het afgelopen jaar?

21. Kan de staatssecretaris alle wijzigingen die Tata Steel heeft gedaan in de rapportering van haar uitstootcijfers sinds 2015 naar de Kamer sturen, waarbij wordt aangegeven wanneer de wijzigingen precies zijn doorgevoerd, met welke reden, of ze volledig onafhankelijk zijn getoetst en door wie, en welke instanties op de hoogte waren van de wijzigingen?

22. Is de staatssecretaris ermee bekend dat de Reclame Code Commissie Tata Steel op de vingers heeft getikt voor het onterecht beweren dat de uitstoot van PAK-stoffen in 2022 met 50% is afgenomen (ten opzichte van 2019) en dat ook de Omgevingsdienst die claim van Tata Steel niet kon bevestigen?[3]

23. Wat vindt de staatssecretaris ervan dat Tata Steel de belofte heeft gedaan aan de Tweede Kamer en de provincie om 50% reductie van PAK over het hele terrein te reduceren in 2022, maar die belofte niet nakomt en daarover nog steeds niet eerlijk is op o.a. hun website? Hoe betrouwbaar is Tata dan als bedrijf om afspraken mee te maken?

24. In het artikel op RTLNieuws.nl staat het volgende: “Zo stelt Tata dat het in 2015 veel meer PAK’s uitstootte dan het destijds officieel meldde aan de provincie.” Deelt de staatssecretaris de mening dat het bewust onjuist rapporteren van uitstootcijfers mogelijk strafbaar is?

25. Welke stappen gaat de staatssecretaris ondernemen om te onderzoeken of er sprake is van misleiding door Tata Steel en/of strafbare feiten en of dan vervolging mogelijk is?

26. Hoe beoordeelt de staatssecretaris de impact van deze gecorrigeerde cijfers op de eerdere conclusies van het RIVM en de Expertgroep Gezondheid IJmond met betrekking tot de gezondheidseffecten in de IJmond-regio? Waar baseert hij zich dan op?

27. Expertgroep Gezondheid IJmond adviseert de uitstoot van PAK en benzeen met 90% te verlagen ten opzichte van de uitstoot in 2022: hoe gaat de staatssecretaris deze adviezen tijdig opvolgen en welke tijdlijn hoort daarbij gezien de urgentie van het probleem?

28. Welke maatregelen gaat de staatssecretaris nemen om de transparantie en betrouwbaarheid van gerapporteerde uitstootcijfers op zeer korte termijn in orde te maken, zodat dergelijke discrepanties in de toekomst worden voorkomen?

29. Is de staatssecretaris bereid om na deze nieuwe onthullingen zo snel mogelijk werk te maken van onafhankelijke, fijnmazige metingen en van directe beschikbaarheid van uitstootdata voor de overheid (in plaats van dat we steeds afhankelijk zijn van Tata en achter de feiten aan moeten lopen), zoals door de aangenomen motie Teunissen is opgedragen aan de regering?

30. Is de staatssecretaris bereid om de vergunningen en milieurapportages van Tata Steel en andere grote industriële bedrijven op zeer korte termijn opnieuw te evalueren in het licht van deze onthullingen? Zo nee, waarom niet?

31. Welke stappen gaat de staatssecretaris ondernemen om de transparantie, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de rapportages over uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen te in orde te maken en welke tijdlijn hoort daarbij, gezien de urgentie van het probleem en de zorgen bij burgers?

32. Is de staatssecretaris bereid om de lijst van bedrijven die verplicht zijn hun uitstoot te melden uit te breiden, zodat ook bijvoorbeeld asfaltcentrales hieronder vallen? Zo nee, waarom niet en hoe rijmt dat met het doel om gezondheid van mensen en milieu beter te beschermen?

33. Hoe gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat de gezondheid van mens, dier en milieu voorop komt te staan in het beleid rondom de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen?

34. Kan de staatssecretaris deze vragen één voor één beantwoorden?

[1] https://www.rtl.nl/nieuws/onderzoek/artikel/5474408/uitstoot-zeer-zorgwekkende-stoffen-zzs-omhoog-lood-kwik-pfas-paks
[2] https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20240409/motie_van_het_lid_kostic_over_het/document3/f=/vmc9fw1anazh.pdf
[3] Tata Steel op de vingers getikt door Reclame Code Commissie | Greenpeace Nederland | Voor een groene, leefbare aarde 🌍 - Greenpeace Nederland