Vragen over de besteding van belas­tinggeld aan foute soja

Indiendatum: dec. 2016
Antwoorddatum: 7 jan. 2017

Antwoorden van de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de besteding van belastinggeld aan foute soja.

Vraag 1

Kunt u bevestigen dat de Round Table for Responsible Soy (RTRS) nu tien jaar bestaat? Bent u zelf eigenlijk tevreden over de resultaten die er in die tien jaar zijn geboekt op het gebied van verduurzaming van de sojateelt en het tegengaan van ontbossing?

Antwoord

De Round Table on Responsible Soy (RTRS; hierna genoemd de Rondetafel) is in 2006 opgericht en sindsdien uitgegroeid tot een organisatie met een stevige standaard en meer dan 200 leden uit ruim twintig landen. Daaronder bevinden zich 34 Nederlandse bedrijven en organisaties. In 2015 certificeerden boeren in acht landen (Brazilië, Argentinië, Paraguay, Uruguay, Verenigde Staten, Canada, China en India) ruim twee miljoen ton soja op 635.000 hectare. In 2016 is de hoeveelheid en het areaal net als in de jaren ervoor aanzienlijk toegenomen. De gecertificeerde sojaproducenten zijn zowel grootschalig als kleinschalig (vooral in landen als China en India).

Het kabinet constateert dat de Rondetafel de afgelopen jaren belangrijke stappen heeft gezet voor de verduurzaming van de sojateelt en het tegengaan van ontbossing. De Rondetafel heeft ertoe geleid dat er een aanzienlijke en groeiende groep verantwoorde en gecertificeerde sojaproducenten is. Deze groep werkt volgens de principes en criteria van de Rondetafel omtrent legaliteit en verantwoordelijk gedrag op gebied van arbeid, milieu, en landbouwpraktijken (RTRS-certificering). De Rondetafel-eisen gaan verder dan de nationale wetgeving en dragen daarmee bij aan verduurzaming en het tegengaan van ontbossing.

Echter, er is meer nodig dan certificeringen alleen om alle milieu- en sociale kwesties in de soja industrie aan te pakken. De omvang van de uitdagingen vraagt inzet van alle betrokken partijen. Zo spelen bijvoorbeeld ook de overheden van producerende landen een grote rol in het vaststellen en handhaven van wetgeving over bijvoorbeeld ontbossing.

Vraag 2

Hoeveel Nederlands geld is er in totaal sinds de start van de RTRS uitgegeven, inclusief de gelden van het zogenaamde Soy Fast Track Fund (SFTF) van het Initiatief Duurzame Handel (IDH) - een geldstroom gericht op het financieren van soja-producenten die deelnemen aan de RTRS -? Hoeveel geld wordt er komend jaar aan de RTRS en het SFTF uitgegeven?

Antwoord

In onderstaande tabel ziet u de betalingen die in de periode 2006-2016 aan de Rondetafel en het Soy Fast Track Fund zijn gedaan.

Ontvangende organisatie

Betalende organisatie

Bedrag

Jaar

Omschrijving

Round Table on Responsible Soy

Ministerie van Buitenlandse Zaken

€ 46.550

2007

Ontwikkeling van de Round Table on Responsible Soy Development Group

Round Table on Responsible Soy

Ministerie van Economische Zaken

€ 688.000

2008-2010

Proces van vaststelling van de Rondetafel-standaard

Initiatief Duurzame Handel

Ministerie van Buitenlandse Zaken

€ 6 miljoen

2011-2016

Fase I en II van het Soy Fast Track Fund, gericht op de verduurzaming en certificering van sojaproductie

Initiatief Duurzame Handel

Ministerie van Buitenlandse Zaken

€ 3 miljoen euro

2014-2017

Fase III van het Soy Fast Track Fund, gericht op de landschapsaanpak

Naast deze betalingen werkt het ministerie met diverse partners (zoals Initiatief Duurzame Handel en Solidaridad) samen aan de verduurzaming van soja, onder andere door boeren te trainen aan RTRS-certificering te voldoen.

Vraag 3

Kunt u nog eens uitleggen wat precies het doel is van dit Soy Fast Track Fund, hoe precies wordt getracht dat doel te bereiken, en welke meetbare resultaten dit sinds de start heeft opgeleverd?

Antwoord

Het Soy Fast Track Fund is in 2011 opgericht door het Initiatief Duurzame Handel (IDH) om RTRS-certificering van sojaboeren in Argentinië, Brazilië en Paraguay te versnellen. Primair doel is om ontbossing te voorkomen. De eerste twee fases van het Soy Fast Track Fund (2011-2016) hadden tot doel om meer marktaanbod van soja met RTRS-certificering te genereren. Hiertoe ondersteunden (voornamelijk) producentenorganisaties en NGOs boeren met kennis over de verduurzaming en certificering van sojaproductie.

Het grootste deel van de verbeteringen op de boerenbedrijven is door henzelf betaald. Tegenover de 6 miljoen euro die Ministerie van Buitenlandse Zaken bijdroeg aan de eerste twee fases van het Soy Fast Track Fund stond 17,6 miljoen euro private cofinanciering.

De derde- en tevens slotfase van het Soy Fast Track Fund loopt tot komende zomer en draait om het testen van de zogenaamde landschapsbenadering voor soja en het ontwikkelen van een landschapsbenadering in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso.

Via het Soy Fast Track Fund is 469.235 hectare soja RTRS-gecertificeerd; 1.268.620 hectare is op het niveau van RTRS-certificering, maar nog niet gecertificeerd.

Vraag 4

Kunt u een overzicht verstrekken dat inzichtelijk maakt welke bedrijven in de sojaketen geld hebben aangevraagd uit het Soy Fast Track Fund en hoeveel, en welke aanvragen vervolgens ook daadwerkelijk gehonoreerd zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Zie bijlage 1 voor de bestedingen van fase I en II van het Soy Fast Track Fund (zes miljoen via Initiatief Duurzame Handel).

Vraag 5

Deelt u de mening dat het wenselijk is als ook voor regelingen als het SFTF inzicht gegeven wordt in de precieze besteding van de middelen en welke resultaten ermee geboekt worden? Zo ja, bent u bereid om ervoor te zorgen dat het in de toekomst wel mogelijk is om een adequate verantwoording van de besteding van de Soy fast track fund-gelden af te leggen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord

Het kabinet vraagt van organisaties die subsidies ontvangen om te rapporteren over de te bereiken resultaten op het niveau van output, outcome en impact. Dit alles binnen de kaders van de subsidiebeschikking. Deze resultaatsverantwoording geeft adequaat inzicht in de besteding van de middelen, ook in het geval van het Soy Fast Track Fund.

Vraag 6

Vindt u het te rechtvaardigen om Nederlands belastinggeld uit te geven aan soja-producenten die slechts aan zeer zwakke criteria hoeven te voldoen, terwijl deze criteria niet eens onafhankelijk gecontroleerd worden?

Antwoord

Het kabinet deelt de mening dat de Rondetafel-criteria zeer zwak zouden zijn niet. Deze criteria gaan bij elk van de vijf principes verder dan wat wettelijk vereist is, te weten op het gebied van:

1. Naleving van de wet en goede bedrijfspraktijken;

2. Verantwoorde arbeidsomstandigheden;

3. Verantwoorde relaties met de gemeenschap;

4. Milieuverantwoordelijkheid;

5. Goede landbouwpraktijken.

Deze criteria worden met regelmaat aangepast. Zo staat de Rondetafel bijvoorbeeld geen ontbossing meer toe, ook als dat volgens de lokale wetgeving wel mogelijk is. Daarmee is de Rondetafel in Brazilië strenger dan de Braziliaanse Boswet. De Rondetafel wordt als de hoogste standaard voor verantwoorde soja in de sector beschouwd. Gecertificeerde boeren worden jaarlijks gecontroleerd door een onafhankelijke derde partij.

Vraag 7

Bent u bereid om de financiële bijdrages aan RTRS te beëindigen, nu na tien jaar onvoldoende resultaat is geboekt op het gebied van werkelijke verduurzaming?

Antwoord

Het kabinet vindt het belangrijk dat de sojaproductie verduurzaamt en is positief over de resultaten die hiermee zijn bereikt. De Rondetafel heeft hierin een cruciale rol gespeeld. Het kabinet zal de komende jaren dan ook blijven investeren in verduurzaming en certificering van sojaproductie.

Solidaridad heeft de afgelopen jaren bijvoorbeeld positieve resultaten geboekt met programma’s voor de verduurzaming van sojaproductie van kleine boeren in India, China, Bolivia, Paraguay, Mozambique en Malawi. Deze programma’s bereikten zo’n 200.000 producenten en 47.000 landarbeiders met een areaal van 502.000 hectare onder duurzaam beheer. De verbeterde landbouwpraktijken hebben niet alleen RTRS-certificering mogelijk gemaakt, maar gemiddeld ook geleid tot twintig procent meer opbrengst.

Bijlage 1: Besteding Soy Fast Track Fund-middelen fase I en II

Implementerende partner

Categorie

Land

IDH bijdrage

Private co-financiering

Ceagro

Bedrijf

Brazilië

€ 136.264

€ 2.528.686

ADM Paragominas

Bedrijf

Brazilië

€ 115.600

€ 51.164

Agrex 2

Bedrijf

Brazilië

€ 100.000

€ 565.112

Kumagro (Don Mario)

Bedrijf

Argentinië

€ 11.463

€ 20.044

Grupo Lucci

Bedrijf

Argentinië

€ 256.691

€ 257.424

Los Grobos

Bedrijf

Argentinië

€ 46.524

€ 99.393

Aapresid

Bedrijf

Argentinië

€ 143.100

€ 361.818

Tecnocampo

Bedrijf

Argentinië

€ 43.740

€ 129.913

Kiñewen

Bedrijf

Argentinië

€ 39.878

€ 79.146

NIDERA

Bedrijf

Argentinië

€ 29.650

€ 53.347

Coop Arg Acopiadores Federados

Bedrijf

Argentinië

€ 46.536

€ 129.240

Aapresid 2

Bedrijf

Argentinië

€ 30.164

€ 23.545

Coop Arg Acopiadores Federados 2

Bedrijf

Argentinië

€ 56.112

€ 93.827

Baya Casal

Bedrijf

Argentinië

€ 86.196

€ 148.049

Coop Arg Acopiadores Federados 3

Bedrijf

Argentinië

€ 46.889

€ 77.583

DAP

Bedrijf

Paraguay

€ 34.743

€ 52.113

Fundacao Andre Maggi (FAM I)

Stichting

Brazilië

€ 165.000

€ 176.767

FAM II

Stichting

Brazilië

€ 82.100

€ 137.680

FAM III

Stichting

Brazilië

€ 80.000

€ 119.090

FAM IV

Stichting

Brazilië

€ 40.000

€ 10.078

FAPCEN

Boerenorg.

Brazilië

€ 540.000

€ 788.362

Sindicato LEM + MDO

Boerenorg.

Brazilië

€ 346.311

€ 528.380

APDC

Boerenorg.

Brazilië

€ 250.000

€ 3.890.444

Sindicato Coromandel

Boerenorg.

Brazilië

€ 200.000

€ 424.575

Gebana

Boerenorg.

Brazilië

€ 149.700

€ 291.746

Biorganica

Boerenorg.

Brazilië

€ 100.500

€ 414.818

Unicoop

Boerenorg.

Paraguay

€ 490.000

€ 1.480.011

Schutter - Soy Event Paraguay

Intern

n/a

€ 1.111

€ -

Rural Horizons

Intern

n/a

€ 74.835

€ 102.489

Learning and Sharing

Intern

n/a

€ 113.123

€ 87.764

Aliança da Terra I

NGO

Brazilië

€ 129.320

€ 309.765

Aliança da Terra II

NGO

Brazilië

€ 405.607

€ 864.778

CAT - WWF

NGO

Brazilië

€ 285.901

€ 892.198

TNC/Fiagril

NGO

Brazilië

€ 125.000

€ 84.240

ADT/Unilever (Cargill)

NGO

Brazilië

€ 40.680

€ 47.284

ADT/Unilever (Cargill) 2

NGO

Brazilië

€ 94.800

€ 638.879

Aliança da Terra II Extension

NGO

Brazilië

€ 100.000

€ 57.808

Trust Fund: UNDP-GCF/FSP/IDH

NGO

Paraguay

€ 461.665

€ 916.457

National Platform

NGO

Paraguay

€ 60.000

€ 183.750

RTRS Outreach 2011

RTRS

n/a

€ 150.000

€ 240.552

RTRS HCVA Mapping

RTRS

n/a

€ 200.000

€ 293.822