Vragen over de gean­no­teerde agenda informele Ener­gieraad

Indiendatum: apr. 2020
Antwoorddatum: 22 apr. 2020

Antwoorden op vragen PvdD over o.a. de geannoteerde agenda informele Energieraad (videoconference) op 28 april 2020

De leden van de Partij voor de Dieren-fractie hebben kennisgenomen van de stukken en hebben daarover nog enkele kritische vragen en opmerkingen.

De wereld gaat momenteel door meerdere crises tegelijk. De leden van de Partij voor de Dieren-fractie wijzen, naast de coronacrisis, op de onverminderde urgentie om de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis aan te pakken. Deze leden deden daartoe ook al diverse voorstellen, bijvoorbeeld over het koppelen van strenge voorwaarden aan mogelijke extra financiële injecties in specifieke bedrijven of sectoren.[1] [2] [3] [4] [5] [6] Veel vragen die door deze leden over dit onderwerp werden gesteld moeten (op het moment van schrijven) nog beantwoord worden door het kabinet.[7] [8] [9] [10]

De minister zette ondertussen zijn handtekening onder een ogenschijnlijk ambitieuze brief met enkele van zijn Europese collega’s. Daarin doet de minister enkele belangrijke constateringen, zoals dat we het ons niet kunnen veroorloven om de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis uit het oog te verliezen en dat snel handelen essentieel is, mede omdat de kosten van niets doen nog vele malen hoger zullen uitpakken.[11] De leden van de Partij voor de Dieren-fractie zijn blij dat de minister dit nu ook erkent.

Vraag 1

Ondanks deze mooie woorden, zien deze leden in de praktijk echter dat de minister diverse klimaatmaatregelen heeft uitgesteld. Het extra pakket maatregelen voor het Urgenda-doel is bijvoorbeeld vertraagd en de publicatie van de CO₂-taks werd uitgesteld. Erkent de minister dat dergelijk uitstel niet in lijn is met de strekking van zijn ambitieuze brief op het internationale toneel? Zo nee, waarom niet?

Ik zie hier geen tegenstelling. Het kabinet werkt op dit moment aan een pakket met aanvullende maatregelen om uitvoering te kunnen geven aan het Urgenda-vonnis. Op dit moment bevindt Nederland zich echter, samen met de rest van de wereld, als gevolg van het coronavirus in een uitzonderlijke situatie. Hierin maken mensen zich in de eerste plaats zorgen over hun gezondheid, hun inkomen en hun baan. Daarom wil het kabinet extra zorgvuldigheid betrachten bij de besluitvorming over de maatregelen die genomen zouden moeten worden voor de uitvoering van het vonnis. Daar is iets meer tijd voor nodig. Uiteraard blijft het kabinet gehouden aan uitvoering van het vonnis. Het kabinet verwacht de Kamer op korte termijn te kunnen informeren over het aanvullende maatregelenpakket. Over de CO₂-heffing industrie kan ik u meedelen dat de internetconsultatie vrijdag 24 april 2020 van start gaat. Het wetsvoorstel zal, samen met het belastingplanpakket, op Prinsjesdag ingediend worden bij de Tweede Kamer. De inwerkingtreding van de heffing is conform Klimaatakkoord voorzien voor 1 januari 2021.

Vraag 2

De minister en zijn Europese collega’s schrijven onder andere dat “we should withstand the temptations of short-term solutions in response to the present crisis that risk locking the EU in a fossil fuel economy for decades to come.” De leden van de Partij voor de Dieren-fractie ondersteunen dit uitgangspunt, maar merken op dat dit kabinet vooralsnog weinig vaart lijkt te maken met het daadwerkelijk losbreken uit het fossiele economische systeem. Kan de minister toelichten waaruit blijkt dat dit kabinet bezig is het genoemde uitganspunt in de praktijk te brengen?

Zoals aangegeven in de betreffende brief zet ik in op een economisch herstel uit de coronacrisis in samenhang met de Green Deal en het Europees Green Deal Investment Plan. Hierdoor wordt ingezet op een groeistrategie die de Europese Unie (EU) moet transformeren in een klimaatneutrale unie.

Vraag 3

Hoe beschouwt deze minister bijvoorbeeld de mogelijke financiële steun voor de fossiele luchtvaartsector? Erkent de minister dat, als het zo ver komt, daar dan strenge voorwaarden bij moeten worden gesteld om de luchtvaartsector weer binnen de grenzen van de planeet te krijgen? Zo nee, waarom niet?

De verschillende maatregelen die op dit moment worden genomen hebben mede als doel om de Nederlandse bereikbaarheid nu en na deze crisis te borgen. Na deze crisis kan en moet de Nederlandse luchtvaart dankzij de beste mogelijke bereikbaarheid van Nederland bijdragen aan het economisch herstel. Uitgangspunt daarbij blijft een ambitieuze stapsgewijze verduurzaming van de sector. Voor eventuele steun die verleend wordt aan specifieke bedrijven kijkt het kabinet op dit moment naar de uitvoering van de motie Nijboer (Kamerstuk 35 413, nr. 4) die 25 maart jl. tijdens het Wetgevingsoverleg met de minister van Financiën naar aanleiding van het noodpakket is aangenomen. In deze motie wordt het kabinet opgeroepen voorwaarden te verbinden aan steun aan specifieke bedrijven. De Kamer wordt zo snel mogelijk over de uitvoering van deze motie geïnformeerd.

Vraag 4

De minister en zijn Europese collega’s schrijven dat ze een sterk politiek signaal willen afgeven door het goede voorbeeld te geven en hard te blijven werken aan de bescherming en het herstel van de biodiversiteit, het realiseren van klimaatneutraliteit en de uitvoering van het Parijsakkoord. De leden van de Partij van de Dieren-fractie vragen waaruit blijkt dat dit niet enkel bij mooie woorden blijft. Kan de minister toelichten welke extra inspanningen het Nederlandse kabinet precies gaat leveren? Waar blijven de beloofde extra inspanningen om het Urgenda-doel met zekerheid te halen?

Het kabinet werkt op dit moment aan een pakket met aanvullende maatregelen om uitvoering te kunnen geven aan het Urgenda-vonnis. Op dit moment bevindt Nederland zich echter, samen met de rest van de wereld, als gevolg van het coronavirus in een uitzonderlijke situatie. Hierin maken mensen zich in de eerste plaats zorgen over hun gezondheid, hun inkomen en hun baan. Daarom wil het kabinet extra zorgvuldigheid betrachten bij de besluitvorming over de maatregelen die genomen zouden moeten worden voor de uitvoering van het vonnis. Daar is iets meer tijd voor nodig. Uiteraard blijft het kabinet gehouden aan uitvoering van het vonnis. Het kabinet verwacht de Kamer op korte termijn te kunnen informeren over het aanvullende maatregelenpakket.

Vraag 5

Hoe gaat de minister de enorme financiële middelen die nu vrijkomen inzetten en voorzien van strenge voorwaarden die bijdragen aan het zo snel mogelijk oplossen van de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis?

De Europese Raad riep de Commissie 26 maart jl. op, om te komen met een economisch herstelplan waarin o.a. de groene transitie wordt geïntegreerd. Voorts heb ik, samen met milieu- en klimaatministers van 17 andere lidstaten, een open brief ondertekend waarin wordt opgeroepen het economisch herstel in de EU vorm te geven aan de hand van de EU Green Deal. In de uitwerking hiervan zal ik toezien op voorwaarden waarbij economisch herstel in samenhang wordt aangepakt met oplossingen die het klimaat- en biodiversiteitsprobleem aanpakken.

Vraag 6

De leden van de Partij van de Dieren-fractie vragen of de minister al meer informatie kan verschaffen over de uitgestelde VN-klimaattop (COP26) in Glasgow.

Inkomend COP26-voorzitter VK is op dit moment bezig om alle VN-partijen te consulteren over een geschikt moment voor het organiseren van de COP in 2021. Daarbij geldt een aantal randvoorwaarden. Zo moet onder meer de gezondheid van de deelnemers en bewoners van de stad waar de COP gehouden wordt, gewaarborgd worden. En alle landen moeten in staat zijn te kunnen deelnemen. Ook moet een goede locatie beschikbaar zijn met goede transport- veiligheids- en andere voorzieningen. Er moet voldoende tijd zijn om de COP te kunnen voorbereiden en de COP moet niet conflicteren met andere grote internationale evenementen (Olympische Spelen, EK voetbal, G7, G20, AVVN).

Het is op dit moment niet te voorspellen hoe lang de reisrestricties in verband met COVID-19 nog zullen duren. Hierdoor en door de benodigde voorbereidingstijd is het niet waarschijnlijk dat COP26 begin 2021 zal plaatsvinden.

Vraag 7

Wat is de laatste stand van zaken omtrent het op alternatieve wijze vastleggen van belangrijke stappen in de internationale klimaatagenda?

Als u vraagt naar hoe de EU zich voorbereidt op de COP, dan is het antwoord dat huidige EU voorzitter Kroatië en inkomend EU voorzitter Duitsland onderzoeken hoe ze zoveel mogelijk bijeenkomsten en besluitvorming kunnen laten doorgaan. Dat geldt ook voor de voorbereiding op COP26. Dat zal ertoe leiden dat bijeenkomsten deels via videoconferentie plaats vinden en besluitvorming deels via schriftelijke procedures, in lijn met de daarvoor geldende EU-regelgeving.

Voor het VN-proces is dat ingewikkelder. Om verschillende redenen (bv. vanwege de vele tijdzones van de verschillende VN-leden) is videoconferentie geen geschikte manier om te vergaderen. Daarom wordt ter voorbereiding op de COP gezocht naar de mogelijkheid fysieke bijeenkomsten te organiseren. En daarbij zullen gezondheidsprotocollen en social distancing in acht moeten worden genomen. Voorlopig is de voorbereidende intersessionele vergadering in Bonn van juni verplaatst naar oktober, waarbij begin augustus opnieuw de afweging zal worden gemaakt of het verantwoord is om dan een bijeenkomst te organiseren.

Vraag 8

Gaat de minister zich opwerpen als internationale leider door in eigen land het goede voorbeeld te geven en met extra klimaatinspanningen te komen? Zo nee, waarom niet?

De coronacrisis en het economisch herstel vergt internationale samenwerking, in de eerste plaats binnen de EU. Daar steun ik samen met andere lidstaten een aanpak waarbij economische herstel in samenhang met de Green Deal en het European Green Deal Investment Plan wordt vormgegeven.

De urgentie van de klimaatopgave is namelijk niet afgenomen door de coronacrisis. Het kabinet werkt nog altijd hard aan het behalen van de opgave van 49% CO2-reductie in 2030 ten opzichte van 1990. Hiervoor worden via het Klimaatakkoord in alle sectoren maatregelen genomen. Ook blijft het kabinet inzetten op verhoging van de EU-emissiereductiedoelstelling naar 55% in 2030. Dit sluit aan bij de mededeling van de Europese Commissie dat de uitwerking van de Green Deal via het 2030-impact assessment gericht zal zijn op een ophoging van het EU 2030-doel naar 50 tot 55%. Intussen wordt ambtelijk verkend welke invloed de gevolgen van de COVID-19 uitbraak hebben op het klimaat- en energiebeleid en op welke manier eventuele herstelmaatregelen de vergroening van de economie kunnen bevorderen. Het streven is de Tweede Kamer hierover voor de zomer nader te informeren.

Vraag 9

De leden van de Partij van de Dieren-fractie vragen wat de minister al kan vertellen over het aangekondigde onderzoek van de invloed van de COVID-19-uitbraak op het klimaat- en energiebeleid en op welke manier de herstelmaatregelen de vergroening van de economie kunnen bevorderen en andersom.

Het is van groot belang dat we inzetten op een duurzaam en toekomstbestendig verdienvermogen van de Nederlandse economie. Dit vraagt om een herstelstrategie die zowel toeziet op economisch herstel als de energietransitie. Momenteel wordt ambtelijk verkend wat het effect is (van de gevolgen) van de COVID-19 uitbraak op het klimaat- en energiebeleid. Het streven is om de Tweede Kamer hierover voor de zomer nader te informeren.

Vraag 10

Wat kan de minister al vertellen over de gang van zaken in Europa voor wat betreft zijn voornemen om de Europese Green Deal en het Europese herstelplan inzake de coronacrisis te integreren?

Ik vind het van belang dat we nu acties ondernemen om de economische problemen die voortvloeien uit de coronacrisis aan te pakken. De maatregelen die gericht zijn op het economische herstel wil ik juist zo veel mogelijk samen laten vallen met maatregelen die ons helpen met het oplossen van het klimaatprobleem. Nu de juiste groene herstelmaatregelen nemen is economisch verstandig en zorgt ervoor dat we de economie toekomstbestendig maken. Daarom heb ik, samen met milieu- en klimaatministers van inmiddels 14 (het aantal is groeiende) andere EU-lidstaten, een open brief ondertekend waarin wordt opgeroepen het economisch herstel in de EU vorm te geven in samenhang met de EU Green Deal en het European Green Deal Investment Plan.

Vraag 11

Deze leden vragen of de minister erkent dat juist door de Europese Green Deal te presenteren als ‘a new growth strategy’, een belangrijk onderdeel van het probleem in stand wordt gehouden. Immers, het najagen van economische groei – zonder rekenschap te geven van de grenzen van onze planeet – heeft ons juist in de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis gestort. Erkent de minister dat? Zo nee, waarom niet?

Nee, dat erken ik niet. De kern van de Green Deal is juist dat de economie van Europa op duurzame, klimaatneutrale wijze wordt ingericht, door allerhande maatregelen op het gebied van energie, biodiversiteit, circulair te integreren. Deze groeistrategie zorgt er dus voor dat we dit duurzaam doen binnen de grenzen van wat kan, terwijl we competitief blijven.

Vraag 12

Erkent de minister dat ook de COVID-19 uitbraak haar oorsprong vindt in onze roekeloze omgang met de natuur? Zo nee, waarom niet?

Ik verwijs u graag naar de Kamerbrief over COVID-19 en dieren die minister Schouten mede namens minister de Jonge op 21 april jl. aan uw Kamer heeft doen toekomen.

[1] https://www.partijvoordedieren.nl/nieuws/pak-coronacrisis-klimaatcrisis-en-biodiversiteitscrisis-tegelijk-aan

[2] https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/bijdrage-van-raan-aan-debat-over-economische-steunmaatregelen-als-gevolg-van-corona-crisis

[3] https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/bijdrage-van-raan-over-het-noodpakket-banen-en-economie

[4] https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-over-harde-voorwaarden-over-onder-meer-personeels-en-klimaatbeleid-bij-steun-aan-grote-bedrijven

[5] https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-over-aanbevelingen-om-groener-uit-de-coronacrisis-te-komen-meenemen-bij-het-steunpakket

[6] https://www.partijvoordedieren.nl/moties/motie-van-raan-steunmaatregelen-coronacrisis-ook-laten-bijdragen-aan-aanpak-klimaat-biodiversiteitscrisis

[7] https://www.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-van-raan-over-het-uitstellen-van-klimaatmaatregelen

[8] https://www.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-van-raan-over-strenge-voorwaarden-aan-staatssteun-voor-de-luchtvaartsector

[9] https://www.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-van-raan-over-het-bericht-extra-maatregelen-om-handelsstromen-op-gang-te-houden

[10] https://www.partijvoordedieren.nl/bijdragen/inbreng-pvdd-bij-so-klimaat-en-energie

[11] https://www.climatechangenews.com/2020/04/09/european-green-deal-must-central-resilient-recovery-covid-19/