Vragen over het over­schrijden van het fosfaat­plafond door de melk­vee­hou­derij

Indiendatum: jan. 2016
Antwoorddatum: 20 jan. 2016

Antwoorden op vragen en opmerkingen van de leden van de Partij voor de Dieren-fractie:

1. Erkent u dat de regering te lang gewacht heeft met het opleggen van beperkende maatregelen in de melkveehouderij waardoor de situatie nu onhoudbaar is geworden voor boer, dier en het milieu? Zo nee, waarom niet?

Per brief van 12 december 2013 (Kamerstuk 33 037, nr. 80) heeft het kabinet het mestbeleid voor de periode vanaf 2015 geschetst. Voor de melkveehouderij werd ruimte gezien voor economische ontwikkeling na het vervallen van de melkquotering per 1 april 2015. Groei kon, mits binnen de milieurandvoorwaarden. De Wet verantwoorde groei melkvee-houderij en de algemene maatregel van bestuur verantwoorde groei melkveehouderij, respectievelijk van kracht per 1 januari 2015 en 1 januari 2016, verplichten bedrijven met melkvee groei van de fosfaatproductie op hun bedrijf te verantwoorden met mestverwerking en, in geval van intensieve bedrijven met een fosfaatoverschot groter dan 20 kilogram per hectare, deels met extra plaatsingsruimte. Naast het wettelijk instrumen-tarium zou de zuivelketen zorgen voor privaat geborgde maatregelen die moesten garanderen dat de fosfaatproductie in de melkveehouderij niet boven het sectorplafond zou groeien. Met genoemde brief werd tevens een winstwaarschuwing gegeven: «Wanneer uit de monitoring van de mestmarkt blijkt dat de feitelijke fosfaatproductie in enig jaar het plafond van 2002 overschrijdt, zijn nadere productiebegrenzende maatregelen aan de orde». In de loop van 2015 werd, op basis van voorlopige cijfers van het CBS, duidelijk dat de fosfaatproductie in de melkveehouderij snel toenam. Dit was het gevolg van een forse uitbreiding van de melkveestapel – een uitbreiding die al werd ingezet voor het vervallen van de melkquotering – en nauwelijks tot geen winst in het voerspoor. De individuele drang tot groei bleek krachtiger dan de collectieve noodzaak om de fosfaatproductie te beheersen. Het kabinet heeft op 1 juni 2015 de tweede voorlopige prognose van het CBS van de mestproductie in 2014 aan uw Kamer gemeld (Kamerstuk 33 979, nr. 96). Een maand later, op 2 juli 2015, heeft mijn voorgangster aan uw Kamer de contouren van het stelsel van fosfaatrechten voor melkvee geschetst en was de peildatum voor de productiebegrenzende maatregelen een feit.

2. Erkent u dat het stelsel van fosfaatrechten leidt tot verdere intensivering van de melkproductie per koe? Op welke wijze bent u van plan om deze intensivering te stoppen nu uzelf tijdens de begrotingsbehandeling Economische Zaken hebt aangegeven dat verdere intensivering niet wenselijk is?

In de afgelopen decennia is de gemiddelde melkproductie per koe geleidelijk toegenomen. Onder het Europese stelsel van melkquota loonde het voor ondernemers om, vanuit bedrijfseconomische overwegingen, met minder melkkoeien het op het bedrijf rustende melkquotum vol te melken. Het stelsel van fosfaatrechten vormt geen stimulans om de melkproductie per koe maximaal op te voeren.

3. Bent u bereid om per direct het fosfaatrechtenstelsel in te trekken en over te gaan op een stelsel van graasdiereenheden waarmee er een grens komt aan het aantal dieren, aan de uitstoot van broeikasgassen waaronder fosfaat en waarmee de sector daadwerkelijk grondgebonden blijft wat het imago van de sector ten goede komt? Zo nee, waarom niet? Bent u bereid gehoor te geven aan de oproep van de brede coalitie van natuur- en milieuorganisaties om te komen met een nieuwe wet waarin echte grondgebondenheid geregeld wordt?

Per brief van 2 juli 2015 heeft mijn voorgangster uitvoerig uiteengezet waarom gekozen is voor een stelsel van fosfaatrechten om de productie door melkvee te begrenzen. Met de algemene maatregel van bestuur verantwoorde groei melkveehouderij is geregeld dat groei van de fosfaatproductie op individuele bedrijven deels verantwoord moet worden met extra grond. Daarmee wordt het grondgebonden karakter van de melkveehouderij ook voor de toekomst geborgd.

4. Bent u bereid om alsnog de verborgen kosten van de huidige zuivelproductie- en consumptiewijze opnieuw te meten en door te berekenen in de kostprijs nu blijkt dat 7 op de 10 consumenten bereid is om meer te willen betalen voor weidemelk? Zo nee, waarom niet?

Nee. Zuivelketen en retail hebben gezamenlijk de weidemelk geïntrodu-ceerd waardoor thans alle Nederlandse supermarktketens verse weidezui-velprodukten in het schap aanbieden. In 2016 zal een substantiële uitbreiding van het weidezuivelassortiment met weidekaas gaan plaats-vinden, waardoor het businessmodel met een hogere prijs voor weidemelk verder zal worden versterkt. Voorts verwijs ik u naar de Kabinetsreactie op de Initiatiefnota «Wei voor de koe», die ik op 3 maart 2016 (Kamerstuk 34 313, nr. 4) aan uw Kamer heb toegezonden.

5. Bent u bereid bent om de definitie van de verschillende categorieën vleesvee aan te passen, zodanig dat ook deze onder de meststoffenwet vallen aangezien ook deze dieren fosfaat produceren en steeds meer boeren overgaan op het houden van vleesvee? Zo nee, waarom niet?

Voor de reikwijdte van het stelsel van fosfaatrechten is aansluiting gezocht bij het bestaande stelsel van verantwoorde groei melkveehouderij. Doel van het stelsel van fosfaatrechten is het reguleren van de fosfaatproductie in de melkveehouderij en richt zich om die reden uitsluitend op die bedrijven die dieren houden die benodigd zijn voor de productie van melk. Het gaat dan in de eerste plaats om die dieren die gehouden worden voor de productie van melk, te weten de categorie «melk- en kalfkoeien» (categorie 100 uit bijlage D van de Uitvoeringsregeling Meststoffenwet). In de tweede plaats gaat het om die dieren die gehouden worden ter vervanging van melk- en kalfkoeien. Dit zijn de diercategorieën «jongvee jonger dan 1 jaar, te weten alle runderen jonger dan 1 jaar met uitzondering van startkalveren, witvleeskalveren, rosévleeskalveren en vleesstieren» (categorie 101) en «jongvee ouder dan 1 jaar, te weten alle runderen van 1 jaar en ouder inclusief overig vleesvee, maar met uitzondering van roodvleesstieren en fokstieren» (categorie 102). Vleesvee (diercategorieën 112, 114, 115, 116, 117 en 122) wordt niet gehouden voor de productie van melk en is om die reden buiten het stelsel van fosfaatrechten gehouden.

6. Bent u bereid om weidegang verplicht te stillen nu cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek hebben aangetoond dat de trend naar opstallen steeds groter wordt? Erkent u dat zelfregulering via het Convenant Weidegang onvoldoende effect heeft gehad? Zo nee, waarom niet?

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik u naar de Kabinetsreactie op de Initiatiefnota «Wei voor de koe», die ik op 3 maart 2016 (Kamerstuk 34 313, nr. 4) aan uw Kamer heb toegezonden.

7. Bent u bereid om een voorbereidingsbesluit te nemen waarmee een moratorium op de bouw van megastallen voor melkvee wordt afgekondigd en dit besluit zo snel mogelijk kenbaar te maken aan provincies en gemeenten nu blijkt dat de melkveehouderij, tegen de maatschappelijke wens, door blijft gaan met het bouwen van megastallen en nu is gebleken dat het fosfaatplafond veruit is overschreden?

Voor het antwoord op deze vraag wordt verwezen naar het antwoord op een eerdere vraag van de leden van de fractie van de SP.

Voor de vragen en antwoorden van overige politieke partijen verwijzen wij u naar de volgende link: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-economische-zaken/documenten/kamerstukken/2016/03/17/beantwoording-schriftelijke-kamervragen-over-de-situatie-in-de-melkveehouderij