Vragen Teunissen over het chilling effect van acties van de politie n.a.v. onder meer de bevin­dingen van de podcast 'RADIO BOOS', inzake aangiftes tegen de politie en berichten in de media

Kamervragen van het lid Teunissen (Partij voor de Dieren) aan de minister van Justitie en Veiligheid over het chilling effect van acties van de politie n.a.v. onder meer de bevindingen van de podcast 'RADIO BOOS' d.d. 30 januari 20251, inzake aangiftes tegen de politie en de berichten  Politie pakt XR-activisten harder aan: naar bureau en boetes voor gevaar op weg | Hart van Nederland  en XR-demonstrant krijgt huisbezoek van politie in Den Haag: ‘Ik voel me ernstig geïntimideerd’ | Instagram AD Haagsche Courant | AD.nl 

1. Bent u bekend met de bevindingen uit het onderzoek van journalisten van de podcast 'RADIO BOOS', waarin wordt gesteld dat het voor burgers vrijwel onmogelijk is om aangifte te doen tegen politieagenten, zelfs bij ernstige beschuldigingen zoals buitensporig geweld? 

2. Hoe beoordeelt u de constatering dat burgers die aangifte willen doen tegen agenten vaak worden ontmoedigd of zelfs actief worden tegengewerkt door politiefunctionarissen? 

3. Deelt u de mening dat een rechtstaat alleen functioneert als iedereen, inclusief politieagenten, gelijk is voor de wet en dat burgers zonder belemmeringen aangifte moeten kunnen doen? Zo ja, welke stappen gaat u ondernemen om dit te waarborgen? 

4. Kunt u inzicht geven in het aantal aangiftes tegen politieagenten in de afgelopen vijf jaar, inclusief hoeveel hiervan hebben geleid tot een strafrechtelijk onderzoek en/of vervolging? 

5. Hoe beoordeelt u het functioneren van het Bureau Veiligheid, Integriteit en Klachten (VIK) bij het behandelen van klachten en aangiftes tegen politieagenten? Acht u deze voldoende onafhankelijk? 

6. Wat zijn de voorwaarden gesteld in internationale verdragen aan een effectief rechtsmiddel en is de minister het eens dat de klachtenprocedure niet aan die voorwaarde voldoet? Zo ja, wat gaat de minister hieraan doen om dit te verbeteren? 

7. Bent u bereid te onderzoeken of een onafhankelijke instantie beter geschikt zou zijn om klachten en aangiftes tegen politiefunctionarissen te behandelen, zodat mogelijke belangenverstrengeling wordt voorkomen?  

8. Bent u het eens dat het en het vertrouwen in de politie en (daarmee) de rechtsstaat wanneer tegen aangiftewaardig politiegeweld geen aangifte gedaan kan of mag worden gedaan?  

9. Ziet u daarnaast ook risico's m.b.t. het chilling effect op de demonstratievrijheid? Zo ja, kunt u dit nader toelichten? Zo nee, waarom niet? 

10. Kunt u toezeggen dat u de Kamer op korte termijn (voor de zomer) informeert over hoe u de toegankelijkheid en onafhankelijkheid van aangifteprocedures tegen politiefunctionarissen wilt verbeteren? 

11. Op 7 april zijn net als 12 maart demonstranten aangereden, hoe beoordeelt u de toenemende agressie tegen demonstranten, waarvoor Amnesty International in haar rapport van 9 juli 2024 ‘Under-protected and over-restricted: The state of the right to protest in 21 countries in Europe al voor waarschuwde, wat gaat u doen om demonstranten beter te beschermen en hoe ziet u dit in het licht het voorkomen van eigenrichting als zijnde een kerntaak van de politie? 

12. In voornoemde rapport wordt “Dreigende taal en demoniserende retoriek van hooggeplaatste politici” specifiek genoemd als aanjager van het stigmatiseren van protest, hoe ziet u de rol van de politiek in de oplossing van voornoemde problemen? 

13. Op diverse momenten afgelopen jaar hebben ernstige geweldincidenten van politie tegen demonstranten plaatsgevonden zoals op 13 november in het Westelijk Havengebied van Amsterdam1,  en 14 april jl. in het Maagdenhuis alsmede diverse incidenten tegen klimaatdemonstranten,2 kunt u in bredere zin reflecteren op de toename van geweldsincidenten en gebruik van geweld door de politie en het eerder genoemde ‘chilling effect’? 3  

14. Erkent u dat bovengenoemde incidenten maar ook het fotograferen van vreedzame demonstranten, huisbezoeken aan vreedzame demonstranten, onterechte aanmerkingen  als extremist, tienduizenden Nederlanders die met een terrorismecode in politiesystemen staan (soms enkel vanwege demonstreren) en een groot aantal privacy-schendingen door de politie, het vertrouwen in de politie en daarmee onze democratische rechtsstaat schaadt?4 

15. Bent u bereid om tot en actieplan te komen om te waarborgen dat het vertrouwen in de politie, de rechtsstaat en de bescherming van demonstranten wordt versterkt? 

16. Op 12 april jl. Is wederom een demonstrant thuis bezocht door de politie,5 kunt u zo spoedig mogelijk zorgdragen voor een stop op deze praktijk, onder verwijzing naar vragen van  de leden Lahlah en Kathmann (beiden GroenLinks-PvdA) aan de Minister en de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid en de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over huisbezoeken aan demonstranten en de gegevensverwerking van demonstranten (ingezonden 27 maart 2025) en vragen van het lid El Abassi (DENK) aan de Minister van Justitie en Veiligheid over onaangekondigde huisbezoeken bij demonstranten door de politie (ingezonden 25 maart 2025)? Kunt u daarbij aangeven welke rechtstatelijke waarborgen (zoals bijvoorbeeld een duidelijk verbod in de Politiewet of een effectief rechtsmiddel voor de gedupeerde) nodig zijn om dit soort praktijken te voorkomen?